به گزارشپایگاه خبری تحلیلی
به نقل از نیریمیز، همه ساله بر اساس یک سنت دیرین در شهرستان نیر و همزمان با دهه‌ی سوم ذیحجه مراسم عزاداری حضرت امام حسین (ع) در این منطقه آغاز می‌شود.
آئین شاخسی :
در این مراسم که به اصلاح محلی به شاخسی (شاه حسین) معروف است، دسته شاخسی شهر بعد غروب هنگام به خیابان و کوچه های اصلی شهر آمده و تا پاسی از شب به عزاداری می‌پردازند.
دسته های "شاخسی، واخسی"، نمودی از عزاداری مردم نیر می باشد که با مرثیه ها و آداب خاصی برگزار می شود.
در گذشته یک ماه قبل از ماه محرم و اکثرا از فردای عید قربان با تشکیل دسته های شاه حسینی این شکل از عزاداری آغاز می شد به این صورت که ریش سفیدان شهر، زنجیر آهنی بزرگی آماده می کردند، سپس آن را بر سر چوب قطوری نصب می کردند.
چون غروب میشد، جوانان و مردان نیر در میدان یا مقابل یکی از مساجد حاضر می شدند و هر یک چوبدستی بلند و محکمی همراه خود می آوردند.
پس از انجام یک سلسله کارهای مقدماتی دیگر و تقریبا همزمان با غروب خورشید با هماهنگی ریش سفیدان، شاه حسینی ها صف می بستند و در حالی که حاضریان چوبدستی را مثل شمشیر در دست راست می گرفتند، دست چپ را از پشت، بر کمر نفر سمت چپ خود قرار میدادند و بدین طریق صف فشرده و مرتبی بوجود می آوردند و در جواب شعار و ابیاتی که ریش سفید (دَستهَ باشی) با آهنگ ترغیب کننده ای می خواند، همه با هم ذکر شاخسی (شاه حسین) سر می دادند.
بعضی روزها برای آنکه شکوه و جلال خاصی داشته باشند، اتاقک های مجلل چوبی بنام اتاق حضرت قاسم در بین خود حمل می کردند؛ این مراسم تا آغاز محرم ادامه داشت و بعد از طشت گذاری پایان می یافت.
آیین طشت گذاری
مردم حسینی شهرستان نیر هر سال پیش از فرا رسیدن ماه محرم با تجمع در مساجد و حسینیه ها و پر کردن طشت های آب که سمبل یک حادثه تاریخی در کربلا است اقدام به نوحه خوانی و مدیحه سرایی می کنند.
در این آیین که از سه یا چهار روز مانده به محرم اجرا می شود عزاداران حسینی طشت‌ها را بالای سر می گیرند و مسجد را دور می زنند، سپس در داخل آن‌ها آب می ریزند.
در این آیین که نمادی از بیعت عزاداران حسینی با حضرت سیدالشهدا(ع) و یاران باوفایش به وسعت آب فرات است، عزاداران دست به تشت و آب می زنند و به یاد لبان تشنه امام حسین(ع) و یارانش سوگواری می کنند.
عزاداران آب طشت‌ها را در شیشه هایی برای تبرک پر می کنند که این سنت از حادثه جوانمردانه آب دادن امام حسین(ع) به سپاه حر در 27 ذیحجه گرفته شده که آب مشک‌ها را در طشت‌ها ریختند و تمام لشکر حر و اسبان را سیراب کردند.
در این آیین عزاداران با حضور خود در مساجد و حسینیه ها به همراه عزاداری، جامه عزای حضرت سید الشهدا (ع) را بر تن می کنند.
آیین طشت گذاری از ریشه دارترین آیین های ماه محرم است که در روزهای پایان ماه ذیحجه برگزار می شود و در حقیقت برگزاری آن به مثابه آماده شدن حسینیان برگزاری آیین های سوگواری سید و سالار شهیدان است.
هم اکنون حدود 40 هیات حسینی و 101 مسجد شهری و روستایی درشهرستان نیر در مناسبت های مذهبی فعالیت دارند.
در آیین طشت‌گذاری، طشت‌های آب را که نمادی از فرات است در مساجد و حسینیه‌ها می‌آورند و این اقدام به تاسی از اقدام سرور و سالار شهیدان و یادآور رفتار جوانمردانه امام حسین(ع) در مقابل سپاه "حر" است که به روایتی آن حضرت در روز 25 ماه ذالحجه سال 60 هجری قمری آب مشک‌ها را در طشت‌ها ریخته و تمام لشکر حر و اسبان آن‌ها را سیراب کردند.
شبیه خوانی
همزمان با عاشورای حسینی، گروه‌های کثیری از عاشقان اهل بیت(ع) در شهر نیر با برپایی آیین‌های شبیه‌خوانی، تاریخ دشت کربلا را برای عزاداران ترسیم می‌کنند.
در برخی از روستاهای نیر نیز میدانی بزرگ به عنوان نمادی از میدان جنگ مهیا شده و یاران و اهل بیت امام حسین(ع) در یک گوشه و لشکریان "عمرسعد" ملعون در گوشه‌ای دیگر قرار می‌گیرند و با ورود اصحاب امام به کارزار حماسه کربلا و درنهایت با شهادت امام حسین(ع) و شبیه‌خوانی به انجام می‌رسد.
شبیه‌خوانی معمولا توسط عده‌ای از عزاداران معتقد و با استعداد انجام گرفته و بازیگران آن به دو دسته تقسیم می‌شوند:
1- موافق‌خوانان، معمولا نقش امامان معصوم و اصحاب اباعبدالله(ع) را اجرا می‌کنند، گویش آن‌ها ادبی بوده و بصورت نظم سخن می‌گویند و مطالب خود را بصورت آهنگین روی دستگاه ماهور و گوشه‌های آن ادا می‌کنند.
2- مخالف‌خوان‌ها، دسته دیگرند که عمر سعد، شمر و لشکریان یزید را شامل می‌شود و مطالب خود را معمولا بصورت نثر و با صدای بلند، خشن و خوفناک ادا می‌کنند.
موسیقی، بویژه ابزارهایی مانند طبل و شیپور نقش اساسی در ایجاد شور و هیجان در شبیه‌خوانی دارد.
شمع‌گردانی
در نیر روزهای تاسوعا و عاشورا نیز برنامه‌های خاصی اجرا می‌شود که برنامه شمع‌گردانی یکی از این مراسم‌هاست که در آن عزاداران شمع ها را در تشت‌های مخصوص هر مسجد روشن می‌کنند.
شمع‌گردانی فردی و جمعی صورت می‌گیرد و گاه دسته‌های عزاداری بزرگی هم تشکیل می‌دهند، عموما با پای پیاده این کار انجام می‌شود و در مورد قدمت آن حرف و حدیث گوناگون است اما طبق برخی نقل و قول‌ها مربوط به 300 سال پیش می‌شود که بنیان گذاری شده است .
نذر در نیر
شهرستان نیر همانند سایر نقاط ایران با فرا رسیدن ماه محرم اقدام به احسان نذورات می‌کند.
مردم نیر عقیده ویژه‌ای به اطعام از سفر اباعبدالله الحسین(ع) داشته و معمولا از غذای پخته شده نذری برای تبرک و شفای بیماران استفاده می‌کنند.
مساجد عمدتا در دهه اول به طبخ غذاهای نذری نظیر آبگوشت و پلو با مرغ اقدام می کنند، بعضی از خانه‌ها نیز بنا به یک سنت دیرینه و عمدتا موروثی روزهای خاص احسان می‌دهند.
پخش شربت، انواع نان‌ها و شیر گرم، چای نیز در زمره نذورات عاشقان و ارداتمندان حضرت اباعبدالله(ع) در سطح استان اردبیل قرار گرفته است.
بعضی از خانه‌ها هیات‌های خود را برای صرف صبحانه‌ای مفصل مرکب از سرشیر، ماست،کره، شیر و انواع مرباها و نان‌های روغنی و مغزدار دعوت می‌نمایند و بعضی‌ها هم برای ناهار تدارک دارند.
همچنین در این دو ماه بساط سفره‌های نذری حضرت عباس(ع) و فاطمه زهرا(س) و سایر ائمه(ع) توسط حاجت‌مندان که حاجت روا شده‌اند، متداول است.
انتهای پیام/
نظر شما
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیریت در وب سایت منتشر خواهد شد