به گزارش پایگاه خبری تحلیلیسبلان‌مابه نقل ازسفیرمشکین، محمد فرامرزی کارشناس ارشد مدیریت شهری و دانشجوی دکتری تخصصی شهرسازی معتقد است که حاشیه نشینی پدیده ای اجتماعی است و به عنوان معضل اجتماعی همواره مورد توجه شهرسازان، جامعه شناسان و سایر علوم مربوط به شهرسازی قرار گرفته است. طبق آمارهای موجود 20 تا30 درصد ساکنین شهرها در سکونتگاههای ناهنجار که سکونتگاههای غیر رسمی نامیده می شوند زندگی می کنند.
وی افزود: حاشیه نشینی مترادف آسیب‌ها و انحرافات اجتماعی است اگرچه حاشیه نشینان آسیب زا و منحرف نیستند ولی شرایط و موقعیت جغرافیایی آنان ایجاب می‌کند تا برای منحرفان منطقه اخلاقی و فرهنگی خاصی ایجاد شود.
فرامرزی با اشاره به مفهوم حاشیه نشینی گفت: حاشیه نشینی را اولین بار جامعه شناسی بنام « پارک» مطرح کرد و آن را نتیجه عملکردهای اقتصادی، سیاسی و فرهنگی می‌دانست و در ایران نیز حاشیه نشینی، زاغه نشینی، آلونک نشینی، حلبی‌آباد نشینی دارای مفاهیم مشابه هستند که بدلیل رانش زادگاه افراد و جاذبه زندگی شهری، افراد به شهرها مهاجرت می‌کنند و وقتی با هزینه زیاد مسکن مواجه می شوند به حاشیه پناه می‌آورند و به عنوان یک شهروند از امکانات شهری بهره نمی‌برند. این افراد از نظر وضعیت فرهنگی و اقتصادی نیز با جمعیت شهری تمایز دارند.
کارشناس ارشد مدیریت شهری گفت: در ایران از دهه 40 و 50 به علت جاذبه های شهری و نبود برنامه جهت جلوگیری از مهاجرت، حاشیه نشینی بصورت گسترده ابتدا از تهران شروع و باعث شد افراد بیکار ساکن روستاها جهت یافتن کار به شهرها مهاجرت کرده و در حاشیه شهرها سکونت کنند.
وی علل حاشیه نشینی را درآمد سرپرست خانوار و بالا بودن هزینه مسکن دافعه مبدأ مثل فقر، بیکاری، عدم دسترسی به امکانات رفاهی و... و هزینه بالای زندگی شهری عنوان کرد و افزود: در شکل گیری حاشیه نشینی نقش و تاثیر عملکرد ادارات و دستگاه‌های دولتی از جمله شهرداری‌ها، سازمان مسکن و شهر سازی را نیز نباید نادیده گرفت.
فرامرزی عمده‌ترین آسیب‌های ناشی از حاشیه نشینی را بدین شرح تشریح کرد: بحث کودکان، که اولین و بیشترین قربانیان حاشیه نشینی می باشند، سوء تغذیه، محروم بودن از تحصیل، اشتغال به کار، عدم لذت از دنیای کودکی خود، مسکن نامتعارف و بدون امکانات رفاهی به شکل آلونک آسیب های مهم حاشیه نشینی برای کودکان است.
مسئله اقتصاد، ساختار شغلی مردان این مناطق، کارگری، رانندگی، دست فروشی، سیگار فروشی، گل فروشی، زباله جمع کنی، گرایش به خرید و فروش مواد مخدر و مشروبات الکلی، و.... به طور کلی گرایش به اشتغال غیر قانونی، کاذب، ناسالم جهت بالا بردن درآمد خانواده‌ها و تامین هزینه های زندگی است.
سیمای نامطلوب در بافت شهری، پایین بودن بهداشت عمومی و سلامتی، انباشت زباله‌ها، تخریب محیط زیست، تراکم زیاد جمعیت، ساخت خانه‌های غیر استاندارد و ناهمگن، معابر غیر اصولی، نبود فضای سبز و ... باعث بوجود آمدن یک منطقه غیر رسمی و سیمای نامطلوب شهری می‌شود.
افزایش تعداد اعضا خانوارها، جمعیت این مناطق بیشتر جوان و تعداد هر خانوار به طور متوسط حدود 4 یا 5 نفر می‌باشد.
فقدان و کمبود امکانات آموزشی و رفاهی
پایین بودن سطح سواد و تحصیلات دراین مناطق
اعتیاد، که ناشی از فقر و بیکاری و فقدان برنامه صحیح برای پر کردن اوقات فراغت است
مرکزیت انحرافات اجتماعی
بزهکاری، اختفای اموال مسروقه، اختفای مجرمین، اختفای مواد مخدر، جرایم جنسی و اعمال منافی عفت، خشونت جنسی، روسپیگری، کودک آزاری، تخریب اموال عمومی در این مناطق وجود دارد.
و ....
حال چگونه می توان از حاشیه نشینی و معضلات آن جلوگیری کرد؟
دانشجوی دکتری تخصصی شهرسازی گفت: به نظر می رسد برای رفع این مشکل چندین راهکار وجود دارد
1) بهسازی و نوسازی بافت های روستایی و ایجاد فرصت های شغلی مناسب و حمایت های اقتصادی و رفاهی با هدف کاهش انگیزه مهاجرت به شهرها
2) ایجاد کمربند سبز در حاشیه شهرها و مشخص نمودن محدوده شهری
3) تثبیت و باز سازی و ایجاد سرپناه و محیطی مناسب برای اجتماعات حاشیه نشین به منظور بهسازی و جلوگیری از رشد انحرافات اجتماعی
4) انتقال کارخانه ها به حاشیه شهرها، ایجاد اشتغال مناسب برای حاشیه نشینان، اعطای وام ،کنترل دولتی زمین‌ها و کنترل ورودی و خروجی شهرها و راه هایی که سبب مهاجرت به شهرها می‌شود.
وی تاکید کرد: این راهکارها ممکن است تا حدودی از این معضل بزرگ در شهرها، کلانشهرها جلوگیری کند ولی تنها راه دائمی جلوگیری از حاشیه نشینی و مهار آن "توسعه پایدار" است یعنی بکار گرفتن کلیه منابع مادی و معنوی کشور در جهت رشد و توسعه متوازن و همه جانبه در بخش های مختلف که مجموعه خروجی این استراتژی منجر به افزایش اشتغال در بخش کشاورزی و صنعت می شود.
انتهای پیام/
نظر شما
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیریت در وب سایت منتشر خواهد شد