به گزارش پایگاه خبری تحلیلیسبلان‌ما،گرچه آیین کهن و چندین صدساله تکم گردانی در بسیاری از کوچه‌های شهرها در استان اردبیل به فراموشی سپرده شده اما هنوز هم کوچه‌هایی هستند که صدای تکم چی‌ها در آنها شنیده می شود.
از روزگاران قدیم رسم بوده که وقتی برفها در سرزمین سبلان آب می شود، تکم چی‌ها هم از راه برسند؛ تکمچیها با عروسکی چوبی‌شان که به شکل بز است در خانه‌ها را زده و بلافاصله با باز شدن در منازل با به حرکت در آوردن تکم اشعار خودساخته خود را با آواز و ضرب آهنگ نجوا کرده و شادی را به مردم هدیه می‌کنند.
اشعار تکمچی ها علاوه بر نوید آمدن بهار و البته سخن از خانه تکانی دل‌ها و صیقل دادن روح گاهی اوقات نیز مسائل اجتماعی را یادآور می شوند.
*بهار آمد بهار آمد خوش آمد علی با ذوالفقار آمد خوش آمد
گل و نسرین به باغ آمد خوش آمد سیزون بوتازه بایراموز مبارک
آیوز ، ایلوز ، هفتوز ، گونوز مبارک جناب جبرئیل نامه گتوردی
گتور جگین پیمبره یتوردی مبارک قوللارین گویه گوتوردی
سیزون بوتازه بایراموز مبارک آیوز ، ایلوز ، هفتوز ، گونوز مبارک
( جناب جبرائیل نامه آورد – محض آوردن به پیامبر رسانید پیغمبر هم دستهایش را بر آسمان برداشت که این عید تازه تان مبارک باشد . ماهتان ، سالتان ، هفته تان ، روزتان مبارک )
این نمونه ای از اشعار تکمچیها است که در واگویی مسائل مذهبی خوانده می شود.
صاحب هر خانه‌ای که تکمچی دم‌ٍدرٍآن شعر می خواند به تناسب وضعیت مالی و امکانات خود چیزی به عنوان شاباش، خلعت و انعام به او می دهد؛ البته تکمچی در شعرهایش از گرفتن شاباش به خاطر پیام شادی که می آورد غافل نمی شود.
آی تکمین کندی وار کمندی وار کندی وار
هر قاپودا اویناسا بیر نلبکی قندی وار
( تکم ده دارد – کمند دارد و ده دارد – در هر دری برقصد – یک نعلبکی قند پاداش دارد.)
تکم اولدی ایپین گتیر آی خانم
چاتدیغجان یوکین گتیر آی خانم
کسمه پائین بوتون گتیر آی خانم
(تکم می میرد طنابش را بیاورید خانم جان – تا زورتان می رسد بارش را بیاورید خانم جان سهمش را کم نکنید و کامل بیاورید خانم جان)
اما شکل تکم این گونه است؛ عروسکی است به شکل بز که بر سر چوب گردی سوار می شود؛ این بز روی یک صفحه چهارگوش یا گرد که سوراخی در وسط دارد قرار می‌گیرد که چوب پایه آن از سوراخ وسط صفحه می گذرد؛ تکمچی چوب را بدست می گیرد و تکم را روی صفحه چوبی به حرکت در می آورد و متناسب با حرکات آن اشعاری را به آواز می خواند.
پوشش تکم هم فلسفه‌ای خاص دارد عروسک تکم را با مخمل یا پارچه هائی به رنگ قرمز می پوشانند و روی این پارچه را با پولک، زنگوله، سکه و نیز پارچه های الوان و حتی ائینه تزیین می کنند، اما زنگوله و سکه برای ایجاد سروصدای بیشتر بوده تا مردم را از داخل خانه ها به کوچه ها و دم در خانه ها بکشاندو از سوی دیگربا این کار یک ضرباهنگ برای حرکت تکم بوجود می آورد.
در مورد نصب آینه به دو طرف عروسک تکم هم گفته‌اند این کار به این دلیل بود که تکم خبر فرا رسیدن سال نو را به مردم می داد و با خود آئینه ای به رسم روشنائی و صفا داشت؛اینکه در ساخت تکم همیشه از رنگ قرمز برای پوشاندن بدنه اصلی استفاده می کردند شاید به این دلیل بوده که درآذربایجان قدیم لباس و توری سر و روی عروس به رنگ قرمز بوده و خواسته اند تکم نیز مثل هر عروسی مظهر شادی و خوشی باشد.
انتهای پیام/ش