همراه با کلام الهی؛

سوره نازعات؛ مناظر هول‌انگیز و وحشتناک قیامت

سوره نازعات به توصیف قیامت و مناظر هولناک آن و سرنوشت نیکوکاران و بدکاران در آن روز می‌پردازد و به داستان حضرت موسی(ع) و سرنوشت فرعون اشاره می‌کند. در آخر هم بر این مطلب تأکید می‌کند که کسی از زمان وقوع قیامت خبر ندارد. در سوره نازعات همچنین به دَحْوُ الا

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی  «سبلان ما»، سوره نازعات هفتاد و نهمین سوره و از سوره‌های مَکّی قرآن است که در جزء سی‌ام قرار دارد. این سوره را به دلیل اینکه با سوگند خداوند به نازعات آغاز می‌شود، «نازعات» نامیده‌اند. نازعات یعنی فرشتگانی که جان‌ها را می‌گیرند.

سوره نازعات به توصیف قیامت و مناظر هولناک آن و سرنوشت نیکوکاران و بدکاران در آن روز می‌پردازد و به داستان حضرت موسی(ع) و سرنوشت فرعون اشاره می‌کند. در آخر هم بر این مطلب تأکید می‌کند که کسی از زمان وقوع قیامت خبر ندارد. در سوره نازعات همچنین به دَحْوُ الارض (گسترش زمین) اشاره شده است.

در روایات آمده است مکانی که زمین از آنجا گسترش یافت، زمین مکه یا کعبه بود. درباره فضیلت تلاوت این سوره، از پیامبر(ص) نقل شده هر كس سوره نازعات را قرائت کند، نگه داشتن و حسابرسی او در قیامت، به اندازه یک نماز واجب طول می‌کشد.

 

معرفی

 

این سوره را به این مناسبت «‌نازعات‌» می‌نامند که با سوگند خداوند به نازعات آغاز می‌شود.[۱] نازعات یعنی فرشتگانی که جان‌ها را می‌گیرند.

مجلسی در بحارالانوار از قول مفسران سه احتمال برای نازعات نقل کرده که عبارتند از: ۱-فرشتگانی که جان کفار را می‌گیرند؛ فرشتگانی که جان همه انسان‌ها را می‌گیرند و براساس روایتی از امام صادق(ع) منظور مرگ است که جان‌ها را از بدن‌ها جدا می‌کند. ۲- ستارگانی که طلوع و غروب دارند. ۳- کِشندگان کمان و مهارکنندگان افسار اسبان که منظور قرآن سوگند به مجاهدانی است که این کار را می‌کنند.

 

ترتیب و محل نزول

سوره نازعات جزو سوره‌های مکی و در ترتیب نزول، هشتاد و یکمین سوره‌ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است. این سوره در چینش کنونی مُصحَف، هفتاد و نهمین سوره است و در آغاز جزء ۳۰ قرآن جای دارد.

 

تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها

سوره نازعات ۴۶ آیه، ۱۳۳ کلمه و ۵۵۳ حرف دارد. این سوره از نظر حجمی، جزو سوره‌های مفصلات (دارای آیات کوتاه) قرآن است و از جمله سوره‌هایی است که با سوگند آغاز می‌شوند و شامل پنج سوگند پیاپی است.

 علامه طباطبایی معتقد است که میان مفسران در تفسیر آیات پنجگانه آغازین این سوره اختلاف عجیبی دارند با این که همه اتفاق دارند بر این که آیات در مقام سوگند هستند.وی هم چنان روایاتی که این آیات را بر برخی فرشتگان و کارهایشان منطبق کرده به عنوان ذکر برخی مصادیق دانسته است. 

 

محتوا

بنابر تفسیر نمونه محتوای سوره در شش بخش خلاصه می‌شود:

 

تأکید بر تحقق روز قیامت، با سوگندهای متعدد؛

اشاره به مناظر هول‌انگیز و وحشتناک قیامت؛

اشاره کوتاه و گذرا به داستان حضرت موسی(ع) و سرنوشت فرعون که هم مایه تسلی خاطر پیامبر و مؤمنان است و هم هشدار به مشرکان و هم اشاره‌ای است به اینکه انکار معاد انسان را به چه گناهانی آلوده می‌کند؛

بیان نمونه‌های از نشانه‌های قدرت خداوند در آسمان و زمین که خود دلیلی است برای امکان معاد و حیات بعد از مرگ؛

شرح قسمتی دیگر از حوادث قیامت و سرنوشت طغیان‌گران و پاداش نیکوکاران؛

تأکید بر اینکه هیچ کس از زمان وقوع قیامت باخبر نیست، ولی همین اندازه مسلّم است که نزدیک است.

 

محتوای سوره نازعات

گستراندن زمین (دَحْوُ الارض)

 

در آیه سی‌ام سوره نازعات به گستراندن زمین (دَحْوُ الارض) اشاره شده است. مراد از گستراندن زمین بیرون آمدن خشکی‌های زمین از زیر آب است.

بنابر برخی روایات و منابع کهن اسلامی، زمین در ابتدا زیر آب بود؛ سپس خشکی‌ها از آب سر برآوردند.

 در برخی احادیث و کتاب‌های تاریخی نیز آمده نخستین جایی که از زمین سر برآورد، زمین مکه یا کعبه بود. به گزارش روایات و کتاب‎های فقهی، تاریخ دحو الارض روز ۲۵ ذی‌القعده و روزه آن روز، مستحب است.

 

آیات مشهور

«فَأَمَّا مَن طَغَى وَ ءَاثَرَ الحَْيَوةَ الدُّنْيَا فَإِنَّ الجَْحِيمَ هِىَ الْمَأْوَى‏ وَأَمَّا مَنْ خَافَ مَقَامَ رَ‌بِّهِ وَ نَهَى النَّفْسَ عَنِ الْهَوَىٰ فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِيَ الْمَأْوَىٰ» (آیه ۳۷ـ۴۱)

ترجمه: و اما كسى كه طغيان و سركشى كرده و زندگى دنيا را [بر زندگى ابد و جاويد آخرت‏] ترجيح داده، پس بی‌ترديد جايگاهش دوزخ است‏ و اما کسى که از مقام و منزلت پروردگارش ترسيده و نفس را از هوا و هوس بازداشته است، پس بی‌ترديد جايگاهش بهشت است.

 

در این آیات، اوصاف و سرنوشت دوزخیان و بهشتیان بیان شده است. در تفسیر این آیات آمده است ترجیح دنیا بر آخرت و پیروی از هوای نفس، از آثار سرکشی در مقابل خداوند است و مقابله با هوای نفس از آثار ترس از مقام و منزلت خداوند. همچنین گفته شده دلیل سرکشی و نافرمانی انسان در برابر خدا، خودبزرگ‌بینی انسان است و این خودبزرگ‌بینی ناشی از شناخت‌نداشتن از خداوند و جایگاه اوست. در مقابل، معرفت به خداوند، موجب ترس از مخالفت با او و سبب تسلط بر هوای نفس است.

در روایات از امام صادق(ع) درباره آیه «مَنْ خَافَ مَقَامَ رَ‌بِّهِ» نقل شده است: کسی که می‌داند خداوند می‌بیند و می‌شنود آنچه را که او می‌گوید و انجام می‌دهد، پس همین او را از انجام دادن کارهای زشت باز می‌دارد، همو کسی است که از مقام پروردگارش می‌ترسد.

 

«فَكَذَّبَ وَعَصَىٰ ثُمَّ أَدْبَرَ يَسْعَىٰ فَحَشَرَ فَنَادَىٰ فَقَالَ أَنَا رَبُّكُمُ الْأَعْلَىٰ» (آیه۲۱-۲۴)

ترجمه: و[لى فرعون‌] تكذيب نمود و عصيان كرد. سپس پشت كرد [و] به كوشش برخاست، و گروهى را فراهم آورد [و] ندا درداد، و گفت: «پروردگار بزرگتر شما منم!

 

قوم فرعون چون از وثنیون بودند و خدایان مختلفی را می پرستیدند و آنها را متصدی تدبیر امور عالم می دانستند این جمله أَنَا رَبُّكُمُ الْأَعْلَىٰ ادعای ربوبیت از سوی فرعون است و منظورش این است که او بر همه اربابی که قومش می پرستند برتری دارد زیرا تأمین کننده روزی و اصلاح کننده شؤون زندگانی آنهاست. امین الاسلام طبرسی در مجمع البیان احتمال داده منظور فرعون از جمله «أَنَا رَبُّكُمُ الْأَعْلَىٰ» این باشد که من به هرکس بخواهم ضرر می‌رسانم وهیچ کس نمی‌تواند ضرری به من برساند. 

 

فضیلت و خواص

 

در روایات، فضایل بسیار برای قرائت سوره نازعات بیان شده است، از جمله اینکه حسابرسیِ شخص تلاوت‌کننده در قیامت به اندازه یک نماز واجب طول می‌کشد تا اینکه وارد بهشت شود (یعنی زمانش کوتاه خواهد بود)، در قبر و قیامت تنها نیست و این سوره انیس او می‌گردد تا وارد بهشت شود، سیراب از دنیا می‌رود و سیراب مبعوث می‌شود و سیراب وارد بهشت می‌گردد. همچنین در برخی احادیث برای قرائت این سوره خواصی بیان شده است، مثل مخفی‌ماندن از دید دشمن هنگام رویارویی، ایمنی از شر اشرار و دفع سم از بدن.

 

 

انتهای خبر/ ج