همراه با کلام الهی؛

سوره البروج؛ سرگذشت اصحاب اُخدود

سوره بروج با سوگند به آسمان و روز قیامت و تأکید بر وقوع آن آغاز می‌شود و درباره سرگذشت اصحاب اخدود که مومنان را می‌آزردند و خود هلاک شدند سخن می‌گوید؛ سپس به سرنوشت مؤمنان، پاداش آنان در روز جزا و صفات و افعال خداوند، می‌پردازد.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «سبلان ما»، سوره بُروج هشتاد و پنجمین سوره و از سوره‌های مکی قرآن که در جزء سی‌ام جای گرفته است. این سوره را به این مناسبت بروج می‌نامند که با سوگند به آسمانی دارای برج‌ها شروع می‌شود. سوره بروج درباره سرگذشت اصحاب اُخدود و سرنوشت مؤمنان به خدا در روز قیامت سخن می‌گوید و به تکذیب‌کنندگان قرآن هشدار به عذاب می‌دهد و در آخر، قرآن را در لوح محفوظ می‌داند. 

لوحی که تمام اتفاقات عالم، همراه با جزئیات کامل در آن ثبت است و به هیچ وجه قابل تغییر و دگرگونی نیست. در روایات آمده است پیامبر(ص) به قرائت این سوره در نمازهای روزانه سفارش کرده‌ است.

 

معرفی

 

بروج جمع بُرج و به معنای قصرهاست.این سوره را به این مناسبت بروج می‌نامند که با سوگند به آسمان دارای برج‌ها شروع می‌شود: «وَالسَّمَاءِ ذَاتِ الْبُرُوجِ». تفسیر نور در توضیح واژه بروج می‌نویسد: بروج» جمع «بُرج» به معناى امر ظاهر و آشكار است، چنان‌چه «تَبَرُّج» به معناى آشكار ساختن زينت است و به عمارت‌هاى بلند و مرتفع نیز برج گفته مى‌شود، از آن جهت كه در ميان ديگر ساختمان‌ها، آشكارتر است. مراد از «بروج» در اين آيات، ستارگان آسمان است كه همچون برجى بلند، از دور آشكار و درخشان و مایه زینت آسمان هستند. در آيه‌۱۶ سوره حجر می خوانیم: «وَ لَقَدْ جَعَلْنا فِي السَّماءِ بُرُوجاً وَ زَيَّنَّاها لِلنَّاظِرِينَ» «و به يقين، ما در آسمان بُرجهايى قرار داديم و آن را براى تماشاگران آراستيم»

 

ترتیب و محل نزول

سوره بروج از سوره‌های مکی و در ترتیب نزول بیست و هفتمین سوره‌ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است. این سوره در چینش کنونی مُصحَف هشتاد و پنجمین سوره است و در جزء سی‌ام قرآن جای دارد/

 

تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها

سوره بروج ۲۲ آیه، ۱۰۹ کلمه و ۴۶۸ حرف دارد. این سوره از سوره‌های مُفَصَّلات (درای آیات کوتاه) و از جمله سوره‌هایی است که با سوگند آغاز می‌شوند.

 

محتوا

سوره بروج با سوگند به آسمان و روز قیامت و تأکید بر وقوع آن آغاز می‌شود و درباره سرگذشت اصحاب اخدود که مومنان را می‌آزردند و خود هلاک شدند سخن می‌گوید؛ سپس به سرنوشت مؤمنان، پاداش آنان در روز جزا و صفات و افعال خداوند، می‌پردازد و به داستان فرعون و ثمود و علم خدا و احاطه علمی او بر اعمال و حرکات و نیت انسان‌ها و عظمت قرآن اشاره می‌کند.

 

محتوای سوره بروج[۷]

اصحاب اُخدود

 

آیات چهارم تا هشتم سوره بروج درباره اصحاب اخدود سخن می‌گوید. «اخدود» به معناى گودال بزرگ یا خندق است. منظور از این واژه در این سوره، گودال‌هایی است که مملو از آتش بود تا مؤمنان را در آنها بیندازند و بسوزانند. درباره اینکه این ماجرا مربوط به چه زمان و چه قومى است، بین مفسران و مورخان اختلاف وجود دارد. معروف‌ترین نظر آن است که این داستان مربوط به «ذو نواس» یهودی آخرین پادشاه «حمیر» در سرزمین یمن است. این پادشاه یهودی، مسیحیان نجران را به آیین یهودیت فرا خواند؛ اما آنان نپذیرفتند و ذونواس دستور داد گودال‌هایی پر از آتش آماده کنند و مؤمنان مسیحی را زنده زنده در آن بیندازند. عده‌ای را نیز با شمشیر کشتند.

قرآن درباره این مؤمنان می‌گوید هيچ ايرادى بر آنان (مؤمنان) نداشتند جز اينكه به خداوند عزيز و حميد ايمان آورده بودند.

 نویسنده تفسیر المیزان بر این باور است که اوصافى كه در اين آيه براى «اللَّه» ذکر شده نشانگر حقانيت مؤمنان و مظلوميت آنان، و بر باطل بودن جبارانی الست که چنین جنایتی را مرتکب شده‌اند و مى‌فهماند كه به زودى خداوند متعال به آنان جزاى خير، و به اينان عذاب دوزخ مى‌چشاند. زیرا خداوند عزیز و غالبى شكست ناپذير و در آنچه مى‌كند جميل است؛ پس او به تنهايى همه جلال‌ها( عزت و شکست ناپذیری مطلق) و جمال‌ها( زیبایی و شایستگی همه ستایش‌ها) را دارد، و در برابر چنين خدايى بايد خاضع شد، و نبايد متعرّض خشم او گرديد، و چون آسمان‌ها و زمين از آنِ او است، پس او مالکِ مطلق است و امر و حكم، مخصوص او است، بنا بر اين او «ربّ العالمين» است، در نتيجه واجب است كه او معبودی باشد بی هیچ شریکی و از اين بيان نتيجه مى‌گيريم كه پس مؤمنين (از جمله اصحاب اخدود که بی گناه وفقط به جرم توحید و ایمانشان به خدا کشته شدند) بر حق و کفار ( از جمله کشندگان مؤمنان= اصحاب اخدود) در ضلالتند. 

 

لوح محفوظ

 

آیه پایانی سوره بروج، قرآن را در لوح محفوظ می‌داند. این لوح صفحه‌ای است که تمام اتفاقات عالم، همراه با جزئیات کامل در آن ثبت است و به هیچ وجه قابل تغییر و دگرگونی نیست.

 علامه طباطبایی در تفسیر این آیات می‌نویسد که تکذیب قرآن از سوی کفار و اصرارشان براین کار بدون هیچ گونه دلیلی است زیرا قرآن کتابی خواندنی و دارای معانی والا و در لوح محفوظ است؛ لوحی که از دستبرد باطل و شیاطین محفوظ است.

 

فضیلت و خواص

 

در فضیلت این سوره از پیامبر(ص) نقل شده هر کس سوره بروج را قرائت کند ده برابر روزهای جمعه و روزهای عرفه ای که درک کرده است به او پاداش داده می‌شود.همچنین آن حضرت به قرائت این سوره در نمازهای مختلف روزانه سفارش کرده است. از امام صادق (ع) هم نقل شده است هر کس سوره بروج را در نمازهای واجب خود بخواند در محشر و موقف‌هایی که در پیش خواهد داشت، همراه با پیامبران و رسولان و صالحان خواهد بود؛ زیرا سوره بروج سوره پیامبران است.

 

در تفسیر برهان برای این سوره خواصی از جمله برطرف کننده ترس و سختی از انسان و راحتی خواب( در امان الهی بودن از آغاز تا پایان خواب شبانگاه) و آسوده جدا کردن کودک از شیر مادر ( با نوشتن و آویختن بر کودک از شیر گرفته شده) ذکر شده است

 

انتهای خبر/ ج