به گزارش خبرنگار اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «سبلان ما»، پیام پاشازاده ، فعال رسانه‌ای در یادداشتی نوشت:  کاپیتولاسیون به معنای اعطای امتیازات ویژه به اتباع بیگانه در کشور میزبان است که به‌موجب آن این افراد از قوانین محلی معاف می‌شوند و تحت قوانین و محاکمات کشور خود مورد قضاوت قرار می‌گیرند و این موضوع در تاریخ معاصر ایران به‌ویژه در اوایل دهه ۱۳۴۰ خورشیدی با صدور لایحه‌ای از سوی دولت ایران به‌ویژه به ریاست علی امینی، موضوعی جنجالی و بحث‌برانگیز شد.
 
این لایحه که به طور عمده به نفع اتباع آمریکایی طراحی شده بود موجب بروز واکنش‌های شدید در میان مردم و نخبگان سیاسی و مذهبی ایران شد.

 در سال ۱۳۴۳ پس از تصویب لایحه کاپیتولاسیون در مجلس شورای ملی ایران امام خمینی (ره) به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین شخصیت‌های مذهبی و سیاسی کشور به‌شدت با این اقدام مخالفت کرد و این لایحه را نه‌تنها تهدیدی برای استقلال و عزت ملی ایران می‌دانستند؛ بلکه آن را نماد وابستگی به قدرت‌های بیگانه و نادیده‌گرفتن حقوق و کرامت مردم ایران تلقی کردند که در نتیجه امام خمینی (ره) با انتشار اعلامیه‌ها و سخنرانی‌های عمومی مردم را به اعتراض علیه این لایحه دعوت کردند.

اعتراض امام خمینی (ره) علیه پذیرش کاپیتولاسیون در حقیقت نقطه عطفی در تاریخ معاصر ایران بود که ایشان در چهارم آبان ۱۳۴۳ در پیامی تاریخی به مردم ضمن بیان خطرات این لایحه اعلام کردند که پذیرش چنین قانونی به منزله تسلیم در برابر زورگویی‌های آمریکایی‌ها و به‌هم‌زدن استقلال و تمامیت ارضی کشور است و این پیام واکنشی قوی در میان اقشار مختلف جامعه از جمله روحانیان، دانشجویان و حتی برخی از روشنفکران و ملی‌گرایان برانگیخت و موجی از اعتراضات و تظاهرات در سراسر کشور شکل گرفت.
 
امام خمینی (ره) در سخنرانی‌های خود بارها تأکید کردند که این لایحه به معنای ازدست‌دادن حقوق اولیه مردم و تسلیم به قدرت‌های خارجی است.
 
ایشان بیان کردند: ما نمی‌توانیم اجازه دهیم که دشمنان ما در کشور ما آزادی کامل داشته باشند و با هیچ مانعی مواجه نشوند.
 
این اظهارات باعث شد تا مردم نسبت به این موضوع حساس‌تر شوند و با برگزاری تجمعات و راهپیمایی‌ها اعتراض خود را به گوش مقامات برسانند.
 
موج اعتراضات به‌سرعت گسترش یافت و در تاریخ ۱۳ آبان ۱۳۴۳ تظاهراتی بزرگ در مقابل مدرسه فیضیه قم برگزار شد که به دستگیری امام خمینی (ره) و برخی از هواداران ایشان منجر شد؛ این اقدام دولت تنها بر شدت اعتراضات افزود و به‌نوعی این حرکت به جنبش اسلامی و انقلابی علیه رژیم شاه و دخالت‌های خارجی تبدیل شد و تأثیر این اعتراضات به حدی بود که به یکی از مباحث کلیدی در تاریخ معاصر ایران تبدیل شد.
 
امام خمینی (ره) با استفاده از قدرت کلام و نفوذ خود در میان مردم نه‌تنها موضوع کاپیتولاسیون را به چالش کشید؛ بلکه به‌تدریج زمینه‌ساز حرکت‌های انقلابی و رهایی‌بخش شد و ایشان بارها به‌ضرورت وحدت و همبستگی مردم در برابر این تهدیدات تأکید کرده و به آنان یادآوری می‌کردند که تنها با اتحاد و مبارزه می‌توانند در برابر ظلم و استبداد بایستند.
 
پس از این اعتراضات و با فشار عمومی و واکنش‌های شدید مردمی دولت شاه مجبور به عقب‌نشینی شد و در نهایت لایحه کاپیتولاسیون در سال ۱۳۴۳ به حالت تعلیق درآمد و این موضوع به‌وضوح نشان داد که مردم ایران تحت رهبری امام خمینی (ره) به آگاهی و بصیرت رسیده‌اند و آماده‌اند تا برای حقوق خود و استقلال کشورشان مبارزه کنند.

اعتراض امام خمینی (ره) علیه پذیرش کاپیتولاسیون نه‌تنها یک اقدام سیاسی و مذهبی بود؛ بلکه به حرکتی مردمی و ملی تبدیل شد که در نهایت به انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ منجر شد.
 
این رویداد تاریخی به‌وضوح نشان‌دهنده اهمیت رهبری و آگاهی اجتماعی در برابر تهدیدات خارجی و داخلی است و تا به امروز در حافظه جمعی مردم ایران باقی‌مانده است؛ یادآوری این اعتراضات و پیام‌های امام خمینی (ره) می‌تواند به نسل‌های جدید کمک کند تا اهمیت استقلال و آزادی را درک کنند و برای حفظ این ارزش‌ها تلاش کنند.
انتهای خبر/ ش