- گروه: فرهنگی
- کد خبر: 71860
- بازدید: 146
- 1404/04/14 - 09:06:30
سبلان ما گزارش می‌دهد؛
شمع پایلاما؛ میراثی عاشورایی در قلب اردبیل
عزاداران حسینی در آئین شمع‌پایلاما با پای پیاده به ۴۱ مسجد یا محل شمع‌گذاری می‌روند و در هر کدام، شمعی روشن می‌کنند. این حرکت نمادین، یادآور ۴۱ منزلی است که اسرای کربلا پس از واقعه عاشورا، در تاریکی شب پیمودند.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «سبلان ما»، اردبیل، نگین فیروزه‌ای آذربایجان، در ماه محرم حال و هوایی دیگر دارد. اینجا، شور حسینی با آئین‌هایی که ریشه در تاریخ و فرهنگ این دیار دارند، در هم می‌آمیزد و صحنه‌هایی بی‌بدیل از عشق و ارادت به خاندان عصمت و طهارت خلق می‌کند. یکی از این آئین‌های دیرین، شمع‌پایلاما یا شمع‌گردانی است که در بعد از ظهر تاسوعا، عاشقان اباعبدالله (ع) را به تکاپو می‌اندازد.
شمع‌پایلاما؛ روایتی مستند از یک سنت دیرپا
شمع‌پایلاما، که در فهرست آثار ناملموس ملی نیز به ثبت رسیده، آئینی با قدمت بیش از هزار ساله است. در این رسم، عزاداران حسینی در دسته‌هایی ۴۱ تایی، با پای پیاده به ۴۱ مسجد یا محل شمع‌گذاری می‌روند و در هر کدام، شمعی روشن می‌کنند. این حرکت نمادین، یادآور ۴۱ منزلی است که اسرای کربلا پس از واقعه عاشورا، در تاریکی شب پیمودند.
در گذشته، شمع‌گردانان، شمع‌های نذری خود را در کیف‌هایی از جنس گلیم یا جاجیم حمل می‌کردند. امروزه نیز، این رسم با همان شور و حال پابرجاست و مردم، با نذر و نیاز، حاجت‌های خود را به این آئین گره می‌زنند.
فلسفه‌ای در دل آئین شمع پایلاما
آئین‌های عاشورایی، هر کدام فلسفه‌ای دارند و به بخشی از واقعه کربلا اشاره می‌کنند. شمع‌پایلاما، یادآور لحظات سخت و طاقت‌فرسای اسرای کربلا در شب‌های پس از عاشورا است. همانطور که ئیین طشت‌گذاری، تشنه‌کامان کربلا و جوانمردی امام حسین (ع) را یادآوری می‌کند.
در اردبیل، با خلوص نیت و صفای باطن، در ماه محرم و صفر به عزاداری می‌پردازند و آئین‌های این خطه را به یکی از زیباترین جلوه‌های پاسداشت مقام شهدای کربلا تبدیل می‌کنند. شمع‌پایلاما، تنها یکی از این آئین‌ها است که نشان می‌دهد عشق به حسین (ع) در دل‌های مردم این دیار، جاودانه است.
در این گزارش، تلاش شده است تا این آئین از زبان سه تن از عزاداران اردبیلی، با دیدگاه‌ها و تجربیات متفاوت یک پژوهشگر اجتماعی، یک پیرغلام حسینی و یک نوجوان اردبیلی‌الاصل مورد بررسی قرار بگیرد.
نقی دشتی، پژوهشگر اجتماعی در گفتگو با خبرنگار سبلان‌ما می‌گوید: به‌عنوان یک پژوهشگر اجتماعی، همواره این پرسش برایم مطرح بوده است که چگونه یک آئین می‌تواند تا این حد در تار و پود جامعه ریشه بدواند. شمع‌پایلاما، صرفاً یک رسم نیست؛ بلکه نوعی اعلام وفاداری به شمار می‌رود. هنگامی که مردم، با آن شور و اشتیاق وصف‌ناپذیر، شمع به دست می‌گیرند و به سوی مساجد رهسپار می‌شوند، در واقع پیامی روشن را به گوش جهانیان می‌رسانند: ما، تحت لوای امام حسین (ع) قرار داریم و راه ایشان را هرگز از یاد نخواهیم برد.
این پژوهشگر اجتماعی ادامه می‌دهد: به باور من، این آئین شمع پایلاما کارکردی همچون یک فرایند درمانگر اجتماعی نیز دارد. مردم، با هم و در راستای یک هدف مشترک گام برمی‌دارند و این امر، خود به نوعی همدلی و همبستگی اجتماعی دامن می‌زند.
آئین شمع پایلاما در ۴۱ مسجد به نیت شفای بیماران برگزارمی‌شود
این پیرغلام حسینی می افزاید: ما، هر سال در آئین شمع پایلاما در ۴۱ مسجد به نیت شفای بیماران و برآورده شدن حاجات، شمع روشن می‌کنیم. این آئین نوعی پیمان بستن با امام حسین (ع) است؛ پیمانی که تا آخرین نفس، به آن وفادار خواهیم ماند.
کربلایی نورعلی ادامه می‌دهد: شرکت در آئین شمع پایلاما سرما و گرما نمی‌شناسد و یادم است که در سرما و برف نیم متری هم عزاداران حتی با پای پیاده در مراسم شرکت می‌کردند و پشت سر دسته‌های عزاداری محلات مسجد به مساجد می‌رفتند و در هر مسجد شمع روشن می‌کردند.
شمع‌پایلاما، فرصتی مغتنم برای آشنایی با ریشه‌های خویشتن است
علی، نوجوان اردبیلی‌الاصل که متولد و بزرگ شده تهران است، به خبرنگار سبلان ما می‌گوید: من در تهران متولد و بزرگ شده‌ام، اما هر سال، با آغاز ماه محرم، به همراه خانواده به اردبیل سفر می‌کنیم. در ابتدا، این مراسم برایم چندان جذاب نبود. اما به تدریج دریافتم که این آئین‌ها، صرفاً مجموعه‌ای از رسوم و سنت‌های کهنه و منسوخ نیستند. شمع‌پایلاما، فرصتی مغتنم برای آشنایی با ریشه‌های خویشتن است.
این نوجوان ادامه داد: هنگامی که مشاهده می‌کنم همگان، از پیر و جوان، با چه عشق و علاقه‌ای شمع روشن می‌کنند، من نیز تمایل پیدا می‌کنم تا سهمی در این عزاداری داشته باشم. به نظر من، این آئین، نوعی پیوند بین نسل‌ها نیز محسوب می‌شود. ما، از این طریق، سنت‌ها و ارزش‌های خود را به نسل‌های آینده منتقل می‌کنیم.
انتهای خبر/ ش
دیدگاه‌ها