استاد دانشگاه خلخال:

روابط ایران و آذربایجان به انتخاب‌ها بستگی دارد

استاد دانشگاه خلخال گفت: آینده روابط ایران و آذربایجان به انتخاب‌ها بستگی دارد و اگر مسیر همکاری و اعتماد متقابل انتخاب شود، ظرفیت‌های عظیمی وجود دارد.

 محمد کریمی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «سبلان ما»، در خصوص تحولات قفقاز جنوبی اظهار داشت: اهمیت این تحولات ریشه در تاریخ و جغرافیای ما دارد؛ چراکه قفقاز جنوبی از دوران هخامنشی و ساسانی تا صفویه و قاجاریه، همواره بخشی از حوزه تمدنی ایران بوده است و جدایی این سرزمین‌ها در پی عهدنامه‌های گلستان (۱۸۱۳) و ترکمانچای (۱۸۲۸) یک شکاف سیاسی تحمیلی بود ولی پیوندهای فرهنگی و تاریخی همچنان باقی ماند و امروز هم این منطقه به واسطه جایگاه ژئوپلیتیکی‌اش حلقه اتصال ایران به اروپا و اوراسیا است که به همین دلیل هرگونه تغییر موازنه در آنجا مستقیماً منافع ملی ایران را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.

 وی در پاسخ به این سئوال شما به نقش جمهوری آذربایجان در جنگ ۱۲ روزه و میانجی‌گری آمریکا در قرارداد صلح اشاره کردید. این رویدادها چه پیامی برای ایران داشت، گفت: این رویدادها یک واقعیت تلخ را آشکار ساخت: اینکه برخی دولت‌های منطقه‌ای درصدد هستند از طریق همکاری با قدرت‌های بیگانه، نقش ایران را کم‌رنگ کنند، استفاده از آسمان آذربایجان در جنگ و سپس پذیرش میانجی‌گری آمریکا، هر دو نشان داد که سیاست مهار ایران هنوز بخشی از دستور کار قدرت‌های فرامنطقه‌ای است و هدف آن‌ها این است که ایران را از تحولات قفقاز حذف کنند.

 این استاد دانشگاه خلخال ادامه داد: کریدورها امروز به معنای واقعی شریان‌های قدرت هستند و همان‌طور که در پروژه کریدور شمال - جنوب می‌بینیم، یک مسیر ترانزیتی می‌تواند هند را به روسیه و اروپا متصل کند و میلیاردها دلار سود اقتصادی ایجاد کند یا کریدور شرق - غرب که چین را به اروپا وصل می‌کند و در این میان، راه ارتباطی ارس که ایران و جمهوری آذربایجان را به نخجوان پیوند می‌دهد، یک مسیر حیاتی است. این مسیر اگر بر پایه همکاری منطقه‌ای مدیریت شود، به همگرایی و توسعه کمک خواهد کرد؛ اما اگر کریدورها در اختیار قدرت‌های بیگانه قرار گیرد می‌تواند به ابزار فشار علیه ایران تبدیل شود.

 وی با تأکید بر بازخوانی نقش ایران در جنگ قره‌باغ، بیان داشت: ایران در آن جنگ، برخلاف بسیاری از بازیگران، نه به دنبال منافع یک‌جانبه بود و نه به دنبال نفوذ نظامی، ایران جاده‌های خود را در اختیار مردم آذربایجان قرار داد و امکان تردد به نخجوان را فراهم کرد، حتی کمک‌های انسانی و پزشکی ارائه داد و در حوزه دیپلماسی تلاش‌هایی برای آتش‌بس انجام داد و بی‌شک این‌ها واقعیاتی است که باید بازخوانی شود تا افکار عمومی بداند ایران همواره در کنار مردم آذربایجان بوده است.

 کریمی اضافه کرد: متأسفانه دولت کنونی باکو به‌جای قدردانی، بعضاً با سیاست‌های تقابلی علیه ایران همراه شده است.

 وی با بیان اینکه حضور آمریکا در منطقه قفقاز برای کشورهای منطقه تهدیدآفرین است، اظهار داشت: تجربه تاریخی خود گویای همه چیز است؛ در افغانستان، آمریکا ۲۰ سال حضور داشت؛ اما نتیجه چیزی جز ویرانی و بازتولید تروریسم نبود و در عراق نیز حضور آمریکا زمینه‌ساز گسترش افراط‌گرایی و تجزیه‌طلبی شد، همچنین در سوریه، مداخله آمریکا بحران انسانی را تشدید کرد و بنابراین حضور آمریکا در آذربایجان هم به‌هیچ‌وجه برای امنیت آن کشور نیست؛ بلکه هدف اصلی، مهار ایران، کنترل روسیه و حتی محدودکردن نقش ترکیه است و البته چنین حضوری استقلال کشور میزبان را به خطر می‌اندازد و شکاف‌های اجتماعی را تشدید می‌کند.

 استاد دانشگاه خلخال در پاسخ به این سئوال که با وجود این تهدیدها، آیا نقاط امیدبخشی برای همکاری میان ایران و آذربایجان وجود دارد، خاطرنشان کرد: در واقع، ظرفیت‌های همگرایی آن‌قدر گسترده است که اگر عقلانیت سیاسی حاکم شود، می‌تواند بسیاری از تهدیدات را خنثی کند.

 وی گفت: در حوزه تاریخی، ما میراث مشترکی داریم؛ از صفویه با مرکزیت اردبیل تا شخصیت‌هایی چون نظامی گنجوی، خاقانی و صائب تبریزی که همگی نمادهای فرهنگی مشترک‌اند.

کریمی یادآور شد: در حوزه مذهبی، عشق به اهل‌بیت (ع) و آئین‌هایی چون محرم و اربعین همواره پیوند دل‌های دو ملت بوده است.

وی افزود: در فرهنگ، ادبیات عاشیقی، موسیقی محلی، ضرب‌المثل‌ها و زبان مشترک ترکی آذری، نشان‌دهنده یک ریشه فرهنگی واحد در بین دو کشور ایران و آذربایجان است.

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه در سبک زندگی، آئین نوروز، غذاهای سنتی، پوشاک بومی و مراسمی چون ننه‌باران و کوساگلین، بیانگر هم‌ریشگی است، گفت: جغرافیای فرهنگی نیز ما را به هم پیوند داده است و رود ارس نه مرز جدایی، بلکه پلی برای وحدت است؛ همچنین در بحران‌ها هم این همبستگی ثابت شده است و از زلزله و سیل گرفته تا جنگ، مردم دو سوی ارس بارها به یاری یکدیگر شتافته‌اند.

وی در خصوص آینده روابط ایران و آذربایجان اظهار داشت: آینده به انتخاب‌ها بستگی دارد، اگر مسیر همکاری و اعتماد متقابل انتخاب شود، ظرفیت‌های عظیمی وجود دارد و تجارت مرزی می‌تواند اقتصاد دو کشور را متحول کند؛ گردشگری مذهبی و فرهنگی می‌تواند زمینه‌های جدیدی از تعامل ایجاد کند.

کریمی خاطرنشان کرد: تبادل علمی و دانشگاهی می‌تواند نسل‌های آینده را به هم پیوند بزند و همکاری‌های انرژی و ترانزیت می‌تواند ایران و آذربایجان را به کانون همکاری منطقه‌ای تبدیل کند. اما اگر تکیه بر قدرت‌های فرامنطقه‌ای ادامه یابد، نتیجه‌ای جز بی‌ثباتی و تضعیف استقلال نخواهد داشت.

وی گفت: ایران همواره خیرخواه مردم جمهوری آذربایجان بوده و ما باور داریم که آینده منطقه ما نه در اتکا به بیگانگان بلکه تنها در سایه استقلال، همگرایی و بهره‌گیری از مشترکات عمیق تاریخی، فرهنگی و مذهبی ساخته خواهد شد؛ ایران دست دوستی و همکاری به‌سوی مردم آذربایجان دراز می‌کند، زیرا پیوند میان ما نه یک انتخاب سیاسی موقت، بلکه یک حقیقت تاریخی و تمدنی است.

 
 انتهای خبر/ ش