از دیدگاه امام(ره) تاریخ و سابقه بسیج به بیداری قوم بنی اسراییل و قیام آن قوم بر ضد ظلم فرعونی به فرمان حضرت موسی علیه السلام و بسیج اصحاب پا برهنه و فقیر صفه در برابر ظلم و غارت اشراف بت پرست مکه، به دعوت رسول اکرم - صلی الله علیه و اله و سلم – و نیز اهتمام ائمه اطهار علیهم السلام. که نگرش الهی داشتند و به تشویق مردم به هم پیمانی برای حل مسائل سیاسی و کاهش گرفتاری مسلمین باز می گردد. قبل از پیروزی انقلاب اسلامی اتحاد مردم در جریان تحریم تنباکو و مبارزه بر ضد استعمار دولت انگلیس به فتوای مرحوم میرزای شیرازی (ره) و قیام پانزده خرداد در سال 1342 در برابر ظلم و خیانت رژیم پهلوی و استمرار مبارزه آنان تا سرنگونی حکومت شاهنشاهی به رهبری حضرت امام(ره) در 22 بهمن 1357 ماهیت بسیجی دارد. لذا بعد از پیروزی انقلاب اسلامی امام (ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی جهت حفظ نظام مقدس اسلامی از گزند دشمنان داخلی و خارجی فرمان تشکیل بسیج را در 15 آذر سال 1358 صادر نمودند. حضرت امام بر اساس همان پیشینه ای که که در زمان رسول اکرم(ص) عرض شد بزرگترین انسجام مردمی را جهت حفظ نظام پایه گذاری نمودند که همان تشکیل بسیج بود که درود و صلوات خدا بر روح بلندشان باد. امام در باره بسیج در سخنرانی های خود چنین می فرماید..«سنگ بنای بسیج بر حکم فقهی و جهادی استوار است؛ جهادی که مبتنی بر روحیه دفاعی باشد و نه تهاجمی یا جهان گشایی، هر گاه قوه ایمان در ملتی زنده شود، همگان را به قیام الله فرا می خواند و می تواند سرتاسر یک کشور را بسیج نماید، معیار حرکت بسیج هم همین اسلام و درک مفاهیم عالیه آن است».(1)

از نظر حضرت امام (ره) برای پیدایش و تقویت روح ایمان در میان مردم که موتور حرکت بسیج هستند؛ دو عامل نقش بی بدیل و غیر قابل انکار دارد؛ یکی مساجد، دیگری روحانیت.(2)

مساجد مرکز بسیج مردمی بر ضد اهداف شوم دشمن است. مسجد در اسلام و در صدر اسلام همیشه مرکز جنبش حرکت های اسلامی بوده، از مسجد، تبلیغات اسلامی شروع می شده است و حرکت قوای اسلامی برای سرکوبی کفار و وارد کردن آنها در بیرق اسلام از مسجد بوده است، همیشه در صدر اسلام مسجد مرکز حرکات و مرکز جنبش ها بوده است.(3)

حضرت امام(ره) می فرمایند.(قـضـيـه بـسـيـج، هـمان مساءله اي است كه در صدر اسلام بوده است ؛ وقتي جنگ مي شد طوايف مـخـتـلف مـي آمـدنـد و بـه جنگ مي رفتند و اين مساءله جديدي نيست و در اسلام سابقه داشته است...) مقام معظم رهبری نیز درباره اهمّيّت تشكيل بسيج می فرمایند. (تـشـكـيـل بـسـيـج مـسـتضعفان به فرمان امام بزرگوار كه به قصد حفظ دستاوردهاي عزيز وارجـمـنـد انـقلاب اسلامي صورت گرفت، يكي از ويژگي هاي انقلاب ماست. انقلابي كه تنهابـا اتـّكـا بـه تـعـاليـم رهايي بخش ‍ اسلام و بدون تكيه بر هيچ قدرت خارجي شروع و به پيروزي رسيد.بـسـيـج پـايـدار و مـانـدنـي است و براي آن كه ايران اسلامي بتواند بار سنگين هدايت الهي وسـعـادت انـسـان هـا را بـه سرمنزل مقصود برساند، بسيج بايد روز به روز توسعه يابد وروحيه و معرفت بسيجي فراگير شود.)

بسیج چیست و بسیجی کیست؟

حال که با پیشینه و اهمیت بسیج آشنا شدیم اگر بخواهیم مفهوم بسیج و بسیجی را در ادبیات انقلاب اسلامی بیابیم چاره ای نیست جز اینکه به فرمایشات خود معمار بزرگ انقلاب رجوع نمائیم. حضرت امام(ره) می فرمایند بسیج نهادی است اجتماعی با ابعاد متعدد. حال باید توجه نمودکه بسیج دیگر صرفاً برای اهداف نظامی نیست که فقط در زمان جنگ و برای دفاع در مقابل دشمن شکل گرفته باشد، بلکه بسیج سازمانی است که جهت پاسخگوی به نیازهای اساسی و حیاتی جامعه اسلامی و با اجزای دیگر نظام، چنان هماهنگی و پیوند دارد که انفصال آن جز با انحلال جامعه اسلامی متصور نیست. بسیج در صورتی می تواند نهادی جامع و شامل جهات متعدد و پایدار شناخته شود که نیازهای دایمی و باورها و ارزش های فرهنگی پدید آورنده آن به روشنی براساس زمان تعریف شود واین نیازها ممکن است اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و یا نظامی باشند. به فرموده امام(ره) «بسیج شجره طیبه و درخت تناور و پر ثمری است که شکوفه های آن بوی بهار وصل و طراوت یقین و حدیث عشق می دهد، بسیج مدرسه عشق و مکتب شاهدان و شهیدان گمنامی است که پیروانش بر گلدسته های رفیع آن، اذان شهادت و رشادت سر داده اند. بسیج میقات پا برهنگان و معراج اندیشه پاک اسلامی است که تربیت یافتگان آن، نام ونشانی در گمنامی و بی نشانی گرفته اند.»(4)

حال نقش بسیج در جنگ هشت ساله (دفاع مقدس) را به جهت اختصار ازسخنان خود فرمانده کل قوا حضرت امام (ره) نقل می کنیم که فرمودند: شما آیینه مجسم مظلومیت ها و رشادت های این ملت بزرگ، در صحنه نبرد و تاریخ مصور انقلابید. شما فرزندان مقدس و پرچمداران عزت مسلمین و سپر حوادث این کشورید. شما یادگاران و همسنگران و فرماندهان و مسؤولان بیداردلانی بوده اید که امروز در قرارگاه محضر حق مأوا گزیده اند. من به طور جد و اکید می گویم که انقلاب و جمهوری اسلامی و نهاد مقدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که بحث از بزرگ ترین سنگرهای دفاع از ارزش های الهی نظام ما بوده و خواهد بود، به وجود یکایک شما نیازمند است چه صلح باشد و چه جنگ.(5)

و درباره حسین فهمیده بعنوان یک بسیجی که در میدان جنگ حضور داشت و با آن شجاعت بی نظیر خود همگان را متحیر نمود و به شهادت رسیدفرمودند: رهبر ما آن طفل دوازده ساله‌اي است كه با قلب كوچك خود، كه ارزشش از صدها زبان و قلم ما بزرگتر است خود را زير تانك دشمن انداخت و آن را منهدم و خود نيز شربت شهادت نوشيد. و اینک پس از صلح وظیفه بسیج بعد از آن دفاع مقدس که با رشادتهای همه آحاد ملت غیور ایران از زن و مرد به پیروزی رسید بدون آنکه یک وجب ازخاک میهن عزیزمان به دست دشمن بیفتد این است که خود را همیشه آماده مبارزه با جهانخواران و به خصوص کسانی که قصد بر اندازی نظام مقدس جمهوری اسلامی را دارندمعطوف نموده و همیشه و در همه حال آماده دفاع از ارزشهای انقلاب باشند . در یکی از پیام های امام(ره) به مناسب هفته بسیج در تاریخ 2 آذر 1367 می خوانیم: «من مجدداً به همه ملت بزرگوار ایران و مسؤولان عرض می کنم چه در جنگ و چه در صلح بزرگ ترین ساده اندیشی این است که تصور کنیم جهانخواران خصوصاً امریکا و شوروی از ما و اسلام عزیز دست برداشته اند؛ لحظه ای نباید از کید دشمنان غافل بمانیم. در نهاد و سرشت امریکا کینه و دشمنی با اسلام ناب محمدی - صلی الله علیه و آله و سلم - موج می زند. در ادامه برای مقابله با آنان می فرماید: خلاصه کلام اگر بر کشوری نوای دلنشین تفکر بسیجی طنین انداز شد، چشم طمع دشمنان و جهانخواران از آن دور خواهد گردید والا هر لحظه باید منتظر حادثه ماند. بسیج باید مثل گذشته و با قدرت و اطمینان خاطر به کار خود ادامه دهد...(6)

همچنین حضرت امام (ره) به دولت مردان و مسئولان نظام درباره غفلت از بسیج فرمودند. «من دست یکایک شما پیشگامان رهایی را می بوسم و می دانم که اگر مسؤولان نظام اسلامی از شما غافل شوند، به آتش دوزخ الهی خواهند سوخت. بار دیگر تأکید می کنم که غفلت از ایجاد ارتش بیست میلیونی (بسیج) سقوط در دام دو ابرقدرت جهانی را به دنبال خواهد داشت. من از تمامی بسیجیان خصوصاً از فرماندهان عزیز آن تشکر می کنم و از دعای خیر برای این فرزندان با وفای اسلام غفلت نخواهم نمود».(7)

بسیج و پدافند غيرعامل

پدافند غيرعامل به مجموعه اقداماتي اطلاق مي‌گردد كه مستلزم به كارگيري جنگ افزار نبوده و با اجراي آن مي‌توان از وارد شدن خسارات مالي به تجهيزات و تاسيسات حياتي و حساس نظامي و غيرنظامي و تلفات انساني جلوگيري نموده و يا ميزان اين خسارات و تلفات را به حداقل ممكن كاهش داد. در سال 82 13 مقام معظم رهبري با صدور فرماني، اين وظيفه را به ستاد كل نيروهاي مسلح واگذار كردند. اين ستاد، سياست دفاعي كشور را نهايي و مديريت مي‌كند، در نتيجه بر اساس فرمان رهبري كميته دائمي پدافند غيرعامل كشور تشكيل شد. پس از ابلاغ اين فرمان در طي مدت كوتاهي همه دستگاه‌هاي دولتي اعم از لشگري و كشوري درگير اين بحث شدند.که در اجراي صحيح پدافند غيرعامل بايد نيروهاي زبده و متعهدي را داشت كه بتوانند به بهترين شكل ممكن اين نوع پدافند را به اجرا درآورند. بسيج به عنوان يك نيروي مردمي و ارزشمند كه در ابعاد نظامي، فرهنگي و سياسي در كشور حضور مؤثر داشته مي‌تواند بازوي اجرائي پدافند غيرعامل باشد. مقام معظم رهبري در مورد موضوع پدافند غيرعامل فرموده‌اند: "به امر پدافند غيرعامل بايد به شكل بسيجي نگاه شود. (8)

پدافند غيرعامل نوعي دفاع محسوب مي‌شود و هر عاملي كه تهديدات را كاهش دهد، در نوع خود دفاع ملي است و به فرموده‌ي مقام معظم رهبري "دفاع جزيي از هويت يك ملت زنده است و هر ملتي كه نتواند از خود دفاع كند زنده نيست ".(9)

بسيج مردمي در سراسر سرزمين ايران در اقوام مختلف ( فارس ،عرب، كرد، لر، بلوچ، آذري و...) به صورت يك نماد نظامي و غيرنظامي وظايف خود را به نحو احسن انجام مي‌دهد.
علت موفقيت بسيج، از جنس مردم بودن است و اينكه از لحاظ فرهنگ و سازمان كاملاً مردمي است به دليل همين امر در حوادث غيرمترقبه مانند زلزله، سيل و طوفان بسيج سرعت عمل لازم را در كم كردن تهديدات دارد يعني همان مسئله‌اي كه بايد در پدافند غيرعامل لحاظ گردد. عامل بعدي خصوصيات فردي و سازماني بسيجيان و سازمان بسيج است انگيزه‌ي بالا، حس شهادت طلبي و ايثار در اجراي سريع و دقيق پدافند غيرعامل مي‌تواند مؤثر باشد.

سخن پایانی

از آنجا که معمار بزرگ انقلاب حضرت امام (ره ) و سکاندار فعلی انقلاب مقام معظم رهبری مد ظل العالی در سخنان گهر بارشان این همه در باره عظمت و بزرگداشت بسیج تاکید کرده اند نتیجه می گیریم مسؤولان در برابر حفظ روحیه ایثار و خدمت که از ویژگی های بسیجیان است مسؤول هستند، و باید با تمام وجودشان از این نهاد مقدس در برابر هر گونه تهدیدی که می تواند به نهاد بسیج ضربه وارد کند حمایت و پشتیبانی کنند.

پی نوشت ها:

1. صحیفه نور، ج 14، ص 475

2. صحیفه نور ج 6، ص 175

3 . بیانات امام (ره) در جمع اعضای هیات نمایندگی عالی رتبه روحانی عربستان – 1/2/58

4،صحیفه نور، جلد 21، ص 195

5. صحیفه نور ، جلد 21، ص 18و19

6.. صحیفه نور جلد 21، ص 54، 2/9/67  

7. صحیفه امام، جلد 15، ص 232

8. محمودرضا جمالي، پدافند غيرعامل درآمدي به نقش حفاظت و اطلاعات در آن، فصلنامه هادي، سا ل چهارم، شماره 16،زمستان 1386،ص 37 9.سخنراني مقام معظم رهبری در دانشكده افسري امام علي (ع)
انتهای پیام/