بهترین ارمغان الهی

خداوند سبحان کلام خود را با «بسم الله الرحمن الرحیم» که حاوی اسم ذات و برخی صفات الهی است، آغاز می کند تا ادب شروع کارها را با نام نامی خود به سالکان کویش بیاموزد.

به گزارش سبلان ما ، یکی از جامع ترین و با فضیلت ترین آیات در کلام وحی که «سید آیات قرآن » به شمار می رود، آیه کریمه «بسم الله الرحمن الرحیم » است. 

خداوند سبحان کلام خود را با این کلمه طیبه که حاوی اسم ذات و برخی صفات الهی است، آغاز می کند تا ادب شروع کارها را با نام نامی خود به سالکان کویش بیاموزد.

 این آیه شریفه به تعداد سوره های قرآن 114 بار آمده است که 113 بار سرفصل سوره هاست (آغاز سوره برائت فاقد این آیه است) و در سوره مبارکه «نمل » افزون بر آغاز سوره، در طلیعه نامه حضرت سلیمان بن داود (ع) به ملکه «سبا» نیز آمده است

تعداد دفعات نزول آن 114 بار است نه این که یک بار نازل شده و به دستور پیامبر اکرم (ص) سر فصل سوره های قرآنی قرار گرفته باشد. در عصر نزول وحی، فرود آمدن این آیه کریمه به عنوان اولین آیه سوره جدید، نشانه پایان پذیرفتن سوره پیشین و آغاز نزول سوره پس از آن بوده است.

ادب الهی در شروع کار

بین مردم جهان رسم است که هر عمل مهم و پرارزشی را به نام یکی از بزرگان شروع می کنند و کلنگ هر مؤسسه ارزنده ای را به نام فردی که مورد علاقه آنهاست، می زنند و آن را با این شخصیت مهم ارتباط می دهند; ولی برای بقاء و پاینده بودن هر تشکیلات و جاوید ماندن نام هر فردی لازم است آن را به موجود پایدار و جاویدی ارتباط داد; زیرا موجودات این جهان همه به سوی فنا و زوال می‌روند و تنها تشکیلات، مؤسسات و افرادی جاوید مانده اند که با «فناناپذیری» بستگی دارند.

بنابراین برای پاینده و جاوید ماندن و مواجه نشدن با شکست و نافرجامی هر چیز و هر عملی لازم است آن را با آفریدگار جهان ارتباط دهیم و آن را با نام او شروع کنیم; زیرا ارتباط با او آن را پربرکت و جاوید نگاه می دارد و به همین مناسبت است که خداوند بزرگ به بندگانش در آیه شریفه ادب دینی و ورود به کار و شروع عمل را می آموزد.

پیامبر اکرم (ص) نیز در مقام تبیین همین ادب دینی فرموده اند: «هر کاری که با بسم الله آغاز نگردد، ابتر و بی فرجام است.

چنان که آغاز هر چیز، خداوندی است که «هو الاول » است، ثمر دادن هر کاری نیز مرهون آغاز کردن آن با نام خداست وگرنه آن کار با واقعیت خاص خود هماهنگ نخواهد شد و به ثمر نمی رسد. 

«بسم الله» قبل از اسلام

«بسم الله الرحمن الرحیم» تنها ره آورد پیامبر اسلام نیست، بلکه از طلیعه نامه حضرت سلیمان (ع) به ملکه سبا برمی‌آید که قبل از اسلام نیز، سایر پیامبران کارها و مکتوبات خود را با «بسم الله» آغاز می کردند. 

حضرت سلیمان (ع) در نامه خود که به ملکه شهر سبا می‌نویسد، آن را با نام خدا شروع می کند و ملکه برای بزرگان سرزمینش نقل می کند که نامه‌ای از حضرت سلیمان (ع) رسیده است با بسم الله الرحمن الرحیم» آغاز شده است.

و باز می بینیم حضرت نوح (ع) در آن طوفان عجیب، هنگام سوار شدن به کشتی که روی امواج کوه پیکر آب در حرکت بود، برای رسیدن به نجات و پیروزی کامل به یاران خود دستور می دهد: هنگام حرکت و زمان توقف کشتی، نام خدا را بر زبان جاری سازند.

و از روایات اهل بیت استفاده می شود که همه کتب آسمانی با مضمون این سخن آغاز شده است: «هیچ کتابی خداوند از آسمان فرو نفرستاده است مگر این که اولش بسم الله باشد، 

 

منبع:

پی نوشت ها:

1. سوره نمل، آیه 30.

2. تفسیر تسنیم: آیة الله جوادی آملی، ج 1، ص 289.

3. آشنایی با قرآن، شهید مطهری، سوره حمد و بقره، ص 10 و 11.

4. تفسیر المیزان، ج 1، ص 41.

5. تفسیر نور الثقلین، عبد علی بن جمعة الحویزی، ج 1، ص 9.

6. تفسیر نمونه، ج 1، ص 5 و 6.

7. تسنیم، ج 1، ص 296.

8. بحارالانوار، علامه مجلسی، ج 89، ص 242.

انتهای پیام/ج