به گزارش سبلانه، اعتراض رجب طیب اردوغان به چهره نمایش داده شده از سلیمان قانونی از سلاطین عثمانی، به بحث روز رسانه های عربی تبدیل شده است. اگرچه ورود یک سیاستمدار به یک مقوله تاریخی، آنهم با این رویکرد که خواستار محاکمه سازندگان اثر شود، امری نادر است، اما ظاهرا حزب حاکم در ترکیه از هنر و رسانه انتظار تبعیت کامل از منویات جناح سیاسی جاکم در این کشور را دارد.

داستان سریال بر پایهه زندگی سلطان سلیمان قانونی، مشهورترین سلطان امپراتوری عثمانی در قرن شانزدهم و خرم سلطان، کنیزی که ملکه شد، نوشته شده است. یک کشتی متعلق به دولت عثمانی از کریمه در قسطنطنیه پهلو می گیرد و بردگان مسیحی به اسارت گرفته شده را به کاخ عثمانی اهدا می کند. یکی از بردگان که ˈالکساندرا لا روساˈ نام داشت، دختر یک کشیش ارتودوکس اهل اوکراین بود که قتل پدر، مادر و نامزدش به هنگام یورش تاتارها را به چشم خود دیده بود. این دختر جوان که به اسارت در آمده بود و به کاخ عثمانی فروخته شده بود، بعدها نام خرم را اختیار می کند و آنچنان سلیمان را شیفتهه خود می کند که سلطان حاضر می شود با زیر پا گذاشتن رسوم و عادات پیشین، او را به ازدواج نکاحی خویش درآورد. خرم، برای سلطان پسر به دنیا می آورد و از طریق خونریزی و دسیسه چینی در کنار سلیمان بر امپراتوری عثمانی حکمرانی می کند. عشق شدید سلیمان به خرم باعث می شود که راه ها برای اعمال نفوذ خرم بر دربار باز باشد.

سریال تلویزیونی حریم سلطان همچنین به روابط حاکم بین اعضای خاندان سلطنتی، به ویژه گرفتاری ها و رقابت های رمانتیک آن ها می پردازد. علاقهه وزیر اعظم (ابراهیم پارگایی) به یکی از زنان دربار (خواهر سلطان) و تنش بین اروپای مسیحی و امپراتوری سنی مذهب عثمانی، از جمله مضامین و داستان های فرعی سریال به شمار می آیند.

این سریال خشم رجب طیب اردوغان را برانگیخت، امری که در رسانه های عربی به ویژه عربستانی بهانه ای را برای بررسی مجدد سیاست های آنکارا فراهم کرده است.

هفته گذشته رسانه ها از انتقاد شدید رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه از این سریال و سازندگان آن خبر دادند. اردوغان سازندگان سریال را متهم به تحریف تاریخ عثمانی و شخصیت سلطان سلیمان کرد و خواستار اتخاذ تدابیر قانونی برای پیگرد قضایی این موضوع شد!

در همین حال ˈسی ان بی سیˈ گزارش داد که منتقدان نخست وزیر ترکیه او را متهم به ˈاستبداد هنریˈ کرده اند. این شبکه در گزارش خود تاکید می کند، سریال حریم سلطان که نام اصلی آن ˈقرن عظیمˈ (Magnificent Century) است در ترکیه و بخش هایی از خاورمیانه و بالکان بالغ بر 150 میلیون بیننده دارد.

اردوغان تاکید کرد: ما سلطان سلیمان قانونی را با شخصیتی که در سریال نشان داده شده نمی شناسیم. سلطان سلیمان فرمانده ای فاتح بود نه فردی که در عشق ورزی به زنان افراط می کند، آن گونه که در سریال تصویر می شود. او 30 سال را سوار بر اسب بود نه در قصر.

روزنامه الریاض عربستان به بازتاب خشم اردوغان و واکنش وزارت فرهنگ ترکیه در این باره می پردازد و می نویسد: ˈعبدالله گیلیکˈ رییس بخش مالکیت معنوی در وزارت فرهنگ ترکیه در پاسخ به اظهارات اردوغان گفته است: در پایان سال 2010 به لطف همین سریال های تلویزیونی صادراتی به ارزش 65 میلیون دلار داشتیم. گیلیک با تاکید بر اهمیت اقتصادی سریال های تلویزیونی ترکیه ای افزود: در سال 2011، 10 هزار و 500 ساعت سریال تلویزیونی را صادر کردیم و 150 میلیون نفر در حدود 76 کشور آن سریال ها را تماشا کردند.


**سریالی که نوعثمانی گرایی را به چالش کشید

-------------------------------------------

روزنامه الوطن عربستان در یادداشتی با عنوان ˈچرا اردوغان بر حریم سلطان خشم گرفت؟ˈ می نویسد: این سریال آشکارا و به گونه ای که در عقل و ذهن رسوخ می کند به ویژه برای عموم مردم آن چیزی را به نمایش می گذارد که حتی نخبگان و متفکران روشنفکر هم نشان نداده بودند و این موضوع به صورت غیرمستقیم شکستی برای دستورکارهای اردوغان و حزب نوعثمانی گرای اوست.

این روزنامه به مخاطبان قابل توجه این سریال در کشورهای دیگر اشاره می کند و می پرسد: پس چرا اردوغان باید به جای افتخار به این اثر و تشویق آن به عنوان سریالی با کیفیت و حرفه ای از آن خشمگین شود؟

نگارنده یادداشت به دو دلیل در تحلیل خود اشاره می کند که یکی مربوط به اسلوب تاریخ نگاری است و دومی به شکلی آشکار رنگ و بوی سیاسی دارد. بنا براین تحلیل، ثبت تاریخ متمرکز بر خطوط برجسته در حوادث تاریخی است و اهمیت زیادی به تفاصیل و حاشیه های موضوع نمی دهد. از این منظر، تاریخ نویسان سنتی که تاریخ سلطان سلیمان را نوشته اند به همین خطوط برجسته در موفقیت های سیاسی و تمدنی وی توجه کردند و از ثبت سایر ابعاد زندگی و جزئیاتی نظیر آنچه در سریال آمده باز ماندند. نکاتی که براساس برداشت این دسته، باید به همان جدیت، وقار و التزام دینی-اخلاقی مورد انتظار از شخصیت های ثبت شده در چارچوب سنتی تاریخ نگاری باشد.

تحلیلگر الوطن می افزاید: به نظر می رسد که آقای اردوغان به خواندن آثار تاریخ نویسان سنتی درباره تاریخ عثمانی اعتیاد دارد. اردوغان دستور کار سیاسی خود را بر این طرح سنتی و قرائت ناشی از آن بنا نهاده و آن احیای قدرت، عزت و سلطه دولت عثمانی است.

یکی از مخاطبان الریاض عربستان ذیل گزارش منتشر شده در این روزنامه این نکات را به بیانی دیگر مطرح می کند و می گوید: آقای اردوغان نام این سریال ˈحریم سلطانˈ است نه ˈفتوحات سلطانˈ و آیا این خشم به معنای آن است که سایر سریال های ترکی توصیفی صادقانه از شما می دهند؟!

کارشناسان معتقدند که سیاست های افراطی فرهنگی در ترکیه از زمان تشکیل این جمهوری، از دلایل اصلی انزوای آن در جهان اسلام است. تاکید شدید بر ˈپان ترکیسمˈ از زمان آتاتورک، باعث شد که خط کشی برجسته ای بین قومیت های این کشور کشیده شود و باعث انباشت شدید کینه های قومی گردد. چنانکه، نتیجه آن عضوگیری وسیع گروهک تروریستی پ.ک.ک. و به بار آمدن تلفاتی حدود 50 هزار نفری در این کشور شده است. این کینه های قومی چنان وسیع است که حتی سیاست آشتی جویانه سال های گذشته حزب کنونی حاکم نیز نتوانست التیامی بر زخم های کهن باشد. ادامه این نگاه افراطی، به شکل تاکید بر تاریخ عثمانی، آنطور که می خواهند و نه آنطور که بوده است، باعث می شود تا تنش های سیاسی این کشور با همسایگانش به تنش های فرهنگی و قومی نیز تسری داده شود.

منبع: ایرنا

انتهای پیام /