در گزارش «سبلان ما» بخوانید؛

هندوانه‌های مغان روی دست کشاورزان ماند

این روزها محصول هندوانه مغان که شیره جان زمین‌های این منطقه را بلعیده، فروش نرفته و بسیاری از کشاورزان به دلیل نبود صرفه اقتصادی محصول خود را رها کرده‌اند.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «سبلان ما»، این روزها محصول هندوانه مغان که شیره جان زمین‌های این منطقه را بلعیده، فروش نرفته و بسیاری از کشاورزان به دلیل نبود صرفه اقتصادی محصول خود را رها کرده و تمایلی برای فروش ندارند.

 کارشناسان جهاد کشاورزی استان اردبیل معتقدند عدم رعایت الگوی کشت، و کاهش صادرات، دلال‌بازی، همگی دست‌به‌دست هم داده است تا کشاورزان هندوانه کار منطقه با ضررهای هنگفت مواجه سازند.

 البته در این‌ بین شرایط ناگوار حاکم بر بازار هندوانه در منطقه مغان و رهاشدن این محصول، هشداری برای صنعت کشاورزی کشور را به صدا درآورده است و نشان‌دهنده مشکلات ساختاری در کشاورزی ما است که به نظر می‌رسد حل آن نیازمند رویکردی جامع و همکاری بین‌بخشی است.

دراین‌بین کارشناسان معتقدند که دولت، جهاد کشاورزی، تشکل‌های کشاورزی و کشاورزان باید با همکاری برنامه‌ریزی بلندمدت را در دستور کار قرار دهند، چراکه بی‌شک بدون این اقدامات، تکرار این بحران‌ها اجتناب‌ناپذیر است.

  بی‌توجهی به الگوی کشت دلیل اصلی روی دست ماندن هندوانه‌های مغان

علی‌حسین احدی عالی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل در گفتگو با خبرنگار «سبلان ما»، ریشه اصلی مشکل هندوانه‎های روی دست مانده را در بی‌توجهی به الگوی کشت و عدم رعایت این الگو دانست و گفت: برای سال زارعی امسال سهم ۹۰۰ هکتاری برای کشت هندوانه در نظر گرفته شده بود؛ اما متأسفانه در شهرستان‌های بیله‌سوار و پارس‌آباد، قریب به ۴ برابر این میزان کشت شده است که بیشتر این کشت مازاد نیز توسط کشاورزان اجاره‌ای صورت‌گرفته است.

 وی با تأکید بر نقش کاهش صادرات در این بحران افزود: سال گذشته بازار صادرات خوبی داشتیم، اما امسال به‌خاطر شرایط موجود، امکان صادرات هندوانه وجود ندارد و باید بازار داخلی برای هندوانه‌های روی دست مانده پیدا کنیم.

 احدی عالی تصریح کرد: افزایش سطح زیر کشت هندوانه در استان اردبیل، با کاهش تقاضا همخوانی نداشته و طبیعتاً قیمت‌ها را شکسته است.

 عالی در پاسخ به سؤالی در مورد اقدامات حمایتی جهاد کشاورزی از کشاورزانی که هندوانه آنها روی دستان مانده است، گفت: جهاد کشاورزی هماهنگی‌های لازم را با سایر استان‌ها انجام داده تا هندوانه‌های موردنیاز آنها را تأمین کند تا از این طریق از کشاورزان هندوانه‌کار استان حمایت کند تا بیش از این ضرر نکنند.

رنج بی‌پایان کشاورز نتیجه بی‌برنامگی 

درددل‌های یک کشاورز مغانی، عمق فاجعه را بیشتر نمایان می‌کند، این کشاورز در گفتگو با «سبلان ما»، می‌گوید: دلالان میوه و تره‌بار، هندوانه کشاورزان را یک‌هزار و ۵۰۰ تا  ۲هزار تومان به‌ازای هر کیلو می‌خرند؛ با این قیمت، حتی پول کرایه آب و ماشین را هم نمی‌توانیم بپردازیم.

این هندوانه کار ادامه داد: برخی دلالان باوجود خرید هندوانه به زیر قیمت، حاضر به فروش آن در بازار به قیمت ۴ تا ۵ هزار تومان نیستند و ۴ تا برابر قیمت خرید به دنبال سوداندوزی هستند.

این کشاورز مغانی با نگاهی به هندوانه‌های برداشت‌نشده رهاشده می‌گوید:  محصول هندوانه‌ای که الان فروش نرفته، حاصل تلاش شبانه‌روزی خانوادگی ما و صرف هزینه هنگفت اقتصادی است؛ محصولی که برای به ثمر نشستن آن خون دل خورده‌ایم اما اکنون به دلیل نبود صرفه اقتصادی، محصول را رها و تمایلی برای فروش ندارم.

وی ادامه داد:  محصولی که با  زحمت کاشته بودیم و امیدمان برای کسب روزی حلال بود الان روی زمین مانده است و عملا آب‌هایی که شیره زمین منطقه بود، به همین راحتی دارد هدر می‌رود.

این کشاورز مغانی ادامه داد: این فروش نرفتن محصول تنها مختص هندوانه نیست و سال گذشته نیز گوجه‌کاران، و سیرکاران محصولاتشان در وقت برداشت روی دستشان مانده بود و با این وضعیت تمایلی برای کشت در کشاورز باقی نمی‌گذارد.

چرا محصول کشاورز روی دستش می‌ماند ؟

یک کارشناس کشاورزی با بررسی دقیق‌تر ابعاد بحران هندوانه روی دست مانده در مغان، راهکارهایی اساسی برای حل آن ارائه می‌دهد.

 علیرضا نصیری در گفتگو با «سبلان ما» گفت: حمایت جدی از کشاورزان در زمینه بازاریابی و صادرات، ایجاد زنجیره تأمین پایدار، حمایت از تشکیل تعاونی‌ها و تشکل‌های کشاورزی، حمایت از تشکیل تعاونی‌ها و تشکل‌های کشاورزی، تضمین خرید محصولات با قیمت تضمینی، تسهیل و تشویق صادرات، توسعه بازارهای جدید صادراتی، فراوری محصولات کشاورزی و مدیریت صحیح منابع آب مواردی هستند که کمک می‌کند محصولات کشاورزان روی دستشان نباشد.

 وی افزود: برای فروش موفق محصولات کشاورزی استان لازم است بازارهای جدید و متنوع برای محصولات کشاورزی پیدا کنیم تا وابستگی به بازارهای محدود کاهش یابد؛ همچنین حذف واسطه‌های غیرضروری و ایجاد ارتباط مستقیم بین تولیدکننده و مصرف‌کننده یا صادرکننده ضروری است.

 این کارشناس کشاورزی ادامه داد: باتوجه‌به اهمیت آب در کشاورزی، مدیریت صحیح و پایدار منابع آب، از دیگر اولویت‌ها است که باید در برنامه‌ریزی‌های کلان بخش کشاورزی مدنظر قرار گیرد و از طرفی کشاورزان نیز برای ضرردهی کمتر خود را ملزم به رعایت الگوی کشت کنند تا هم از هدررفت منابع ملی جلوگیری شود ونیز از لحاظ اقتصادی نیز به‌موقع محصولاتشان را به فروش برسانند.

نصیری خاطرنشان کرد: سرمایه‌گذاری در صنایع تبدیلی و تکمیلی برای افزایش ارزش افزوده محصولات و کاهش وابستگی به فروش خام ضرورتی است که باید در استان اردبیل بیشتر موردتوجه قرار بگیرد تا محصولاتی باارزش افزوده بالا تولید شده و درآمد کشاورزان را افزایش یابد. 

این کارشناس کشاورزی بر نقش پررنگ دلالان در فروش محصولات کشاورزی اشاره کرده و می‌گوید: متأسفانه همیشه نقش دلالان در این راستا پررنگ بوده و این تفاوت قیمت از سر مزرعه تا بازار، به دلیل وجود دلالان متعدد است.

 وی ادامه داد: بحران هندوانه در مغان، نشان می‌دهد که عدم توجه به برنامه‌ریزی دقیق، الگوی کشت مناسب، و نظارت بر بازار، می‌تواند منجر به خسارات جبران‌ناپذیری برای کشاورزان شود که برای جلوگیری از تکرار این فاجعه، لازم است الگوی کشت با دقت و جدیت بیشتری رعایت شود و همچنین با دلالان و سودجویانی که با سوءاستفاده از شرایط به دنبال منافع شخصی خود هستند، برخورد قاطع صورت گیرد.

نصیری خاطرنشان کرد: علاوه بر اینکه همه باید نظارت دقیق‌تری بر کشت و تولید محصولات کشاورزی داشته باشیم، لازم است برای صادرات محصولات کشاورزی، برنامه‌ریزی‌های مناسب انجام شود و از کشاورزان حمایت‌های مالی و فنی لازم به عمل آید.

 در نهایت، موفقیت در حل بحران‌های این‌چنینی (هندوانه‌های روی دست مانده کشاورزان مغانی)، نیازمند یک رویکرد جامع و همکاری بین‌بخشی بین دولت، سازمان‌های جهاد کشاورزی، تشکل‌های کشاورزی، و خود کشاورزان است. بدون اصلاحات ساختاری و برنامه‌ریزی بلندمدت، کشاورزان منطقه مغان و سایر مناطق کشور، همچنان در معرض تکرار تلخ این‌گونه بحران‌ها خواهند بود.