سبلان‌ما گزارش می‌دهد؛

همزیستی پُر چالش خرس قهوه‌ای در سبلان

خرس قهوه‌ای سبلان حیوانی وحشی است که برای بقا و سلامتش به زندگی طبیعی خود نیاز دارد؛ اما غذادهی زندگی آن‌ها را به چالش کشانده است، بیایید با رفتارهای مسئولانه سبلان را برای آیندگان امن و بکر نگه داریم.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «سبلان ما»، کوهستان سبلان، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین زیستگاه‌های خرس قهوه‌ای در شمال غرب کشور، در سال‌های اخیر شاهد افزایش جمعیت این گونه ارزشمند بوده است؛ این رشد جمعیت مدیون اجرای موفق طرح‌های حمایتی توسط سازمان حفاظت محیط‌زیست است که با هدف حفظ و تکثیر این حیوان صورت‌گرفته است، بااین‌حال، افزایش تعامل انسان با این زیستگاه طبیعی، به‌ویژه از سوی کوهنوردان و گردشگران، چالش‌های جدیدی را پیش روی زندگی طبیعی خرس‌های قهوه‌ای قرار داده و روند عادی زندگی آنها را تهدید می‌کند.

روایت‌های نگران‌کننده از انتشار تصاویر متعدد و فیلم‌هایی در فضای مجازی که نشان‌دهنده غذادادن کوهنوردان و گردشگران به خرس‌های قهوه‌ای است، نگرانی‌های جدی را برانگیخته است. این اقدام، هرچند ممکن است از روی علاقه یا کنجکاوی صورت گیرد، اما به‌شدت خطرناک بوده و پیامدهای نامطلوبی بر رفتار طبیعی حیوان دارد. همان‌طور که یکی از محیط‌بانان اداره حفاظت محیط‌زیست مشگین‌شهر در پناهگاه ضلع شرقی سبلان در گفتگو با خبرنگار «سبلان ما»، به این امر مهم اشاره می‌کند و می‌گوید: به خرس قهوه‌ای غذا ندهید دیگر با این وضعیت خرس شکار نمی‌رود.

 این محیط‌بان تأکید دارد: غذاخوردن خرس قهوه‌ای با گردشگران و کوهنوردان نشان می‌دهد که وابستگی خرس‌ها به انسان برای تأمین غذا، غریزه طبیعی شکار و بقای آنها را تحت‌تأثیر قرار داده و بی‌تردید آنها را از زیستگاه طبیعی خود دور می‌کند.

تجربیات کوهنوردان نیز بر شدت این نگرانی‌ها می‌افزاید. یکی از کوهنوردان با اشاره به پاره شدن چادرش توسط خرس به خبرنگار «سبلان ما»، می‌گوید: خرس داخل چادری بود که مواد غذایی را گذاشته بودم خدا را شکر بچه‌ها داخل نبودند.

وی در ادامه با نگرانی اضافه می‌کند: یقین بدانید با این وضعیت بعد اینکه کوهنوردان رفتند خرس‌ها برای پیداکردن غذا به آدم‌ها حمله می‌کنند؛ این روایت‌ها، زنگ خطری جدی را در خصوص تغییر رفتار خرس‌ها و افزایش احتمال بروز حوادث ناگوار به صدا درمی‌آورد.

یوسف محمدی، رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست مشگین‌شهر در گفتگو با خبرنگار «سبلان ما»، با ابراز نگرانی عمیق از نحوه رفتار کوهنوردان و گردشگران با خرس‌های سبلان، بر اهمیت آموزش و آگاهی‌بخشی تأکید می‌کند.

 وی به طور کارشناسی از کوهنوردان درخواست کرده است که از نزدیک‌شدن به این حیوان خودداری کنند و زباله‌های خود را به طبیعت نیندازند.

 مدیر پناهگاه سبلان همچنین با اشاره به آموزش ورودی به کوهنوردان تأکید می‌کند و می‌گوید: نکات لازم در مورد چگونگی مواجهه با خرس به کوهنوردان آموزش داده می‌شود.

 وی تصریح کرد: ما تمامی اصول را توضیح دادیم، موقع رفتن جمع کنند، به چشمشان مثلاً نور نیندازند، نزدیکش نشوند که این اقدامات آموزشی، اگرچه ضروری است، اما نیاز به اجرای جدی‌تر دارد تا فرهنگ تعامل صحیح با حیات‌وحش نهادینه شود.

 تأثیر غذادهی به خرس قهوه‌ای بر جوامع محلی

علاوه بر کوهنوردان و گردشگران، عشایر و دامداران محلی نیز از این وضعیت گله‌مند هستند. تغییر رفتار خرس‌ها و افزایش وابستگی آنها به منابع غذایی انسانی، منجر به نزدیک‌شدن آنها به مناطق مسکونی و حمله به دام‌ها شده است. به همین دلیل، به عشایر و دامداران نیز توصیه می‌شود که از نزدیک‌شدن به این حیوان پرهیز کنند؛ چراکه به دام‌های آنها حمله خواهد کرد. این وضعیت، فشار مضاعفی بر زندگی روزمره جوامع محلی وارد کرده و ضرورت یافتن راه‌حل‌های جامع‌تر برای مدیریت تعارضات انسان و حیات‌وحش را بیش‌ازپیش نمایان می‌سازد.

یکی از عشایر ساکن در منطقه پناهگاه سبلان به خبرنگار «سبلان ما»، گفت: افزایش جمعیت خرس قهوه‌ای در سبلان، یک موفقیت زیست‌محیطی است که باید با دقت و مسئولیت‌پذیری مدیریت شود؛ اما تعامل نادرست انسان با این‌گونه ارزشمند، نه‌تنها به ضرر حیوان است و روند طبیعی زندگی آن را مختل می‌کند، بلکه می‌تواند خطرات جدی را برای انسان نیز در پی داشته باشد.

 وی یادآور می‌‎شود: به‌خاطر تغییر رفتار خرس‌ها و افزایش وابستگی آنها به منابع غذایی انسانی قطعاً خرس پس از رفتن کوهنوردان به دام ما حمله خواهد کرد.

به اعتقاد این عشایر مشگین‌شهری آموزش‌های مستمر، نظارت دقیق، و ارتقای فرهنگ محیط زیستی در میان تمامی بازدیدکنندگان و جوامع محلی، از جمله اقدامات ضروری برای تضمین هم‌زیستی پایدار و حفظ این‌گونه با ارزش در زیستگاه طبیعی خود است و همکاری تمامی نهادهای ذی‌ربط، کوهنوردان، گردشگران، و جوامع محلی، کلید موفقیت در این چالش زیست‌محیطی خواهد بود.

از تغذیه دستی تا تبدیل شدن به خرس «دست‌آموز»

 درحالی‌که سازمان حفاظت محیط‌زیست با اجرای طرح‌های حمایتی به افزایش جمعیت خرس قهوه‌ای در سبلان کمک کرده، متأسفانه رفتارهای نادرست کوهنوردان و گردشگران، از جمله «غذادادن به خرس‌ها»، این دستاوردها را به چالش کشیده است؛ این رفتار نه‌تنها زندگی طبیعی حیوان را تهدید می‌کند، بلکه خطرات جدی برای انسان و حتی خود خرس‌ها به همراه دارد.

 دو سال پیش نیز روند غذادهی به خرس‌ها که از سوی برخی کوهنوردان و از سرِ «نیت خیرخواهانه» و «ارزشمند» پنداشته می‌شود، خبرساز شده بود و متأسفانه، سودجویی برخی افراد نیز به این معضل دامن زده و در فضای مجازی «تورهای غذادهی به خرس سبلان» تبلیغ می‌شد؛ در آن مقطع مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان اردبیل ضمن هشدار جدی دراین‌خصوص، اعلام کرده که با صفحاتی که چنین رفتارهایی را تبلیغ می‌کنند، برخورد قانونی خواهد شد و طبق قانون شکار و صید، امکان اقامه دعوا علیه برپاکنندگان این تورها وجود دارد؛ وی تأکید داشت که از همه ظرفیت‌های قانونی استفاده می‌کنیم تا جلوی این اقدامات خطرناک گرفته شود.

 کارشناسان محیط‌زیست هشدار می‌دهند که خرس دست‌آموز دیگر رغبتی به شکار و ادامه حیات مستقل در زیستگاه طبیعی خود نخواهد داشت و آینده‌اش به خطر می‌افتد. به قول کارشناسان، حیات‌وحش خیابانی، متفاوت از حیات‌وحش غیر خیابانی است و نباید با دلسوزی‌های بی‌جا، تعادل طبیعت را به هم زد.

براین‌اساس این تعاملات غیرحرفه‌ای، از جمله عکس‌برداری، فیلم‌برداری و نزدیک‌شدن به توله خرس‌ها، می‌تواند حیوان را عصبانی کرده و منجر به رفتارهای خشن و حملات غیرقابل‌پیش‌بینی شود.

حریم ایمنی خرس و زیستگاه آن را رعایت کنیم

برای حل این چالش، لازم است آگاهی‌بخشی گسترده‌ای در مورد مخاطرات غذادادن به حیوانات وحشی صورت گیرد. مدیر پناهگاه نیز تأکید دارد که مدیریت صحیح پسماند در طبیعت نیز حیاتی است، چرا که ممکن است پسماندها خرس را به مناطق انسانی جذب کنند.

 باتوجه‌به حضور صدها کوهنورد و گردشگر در سبلان، رعایت حریم ایمنی خرس و زیستگاه آن، به‌خصوص اگر دارای توله باشد، ضروری است تا از بروز تعارضات جلوگیری شود. در نهایت، هم‌زیستی مسالمت‌آمیز با حیات‌وحش نیازمند احترام به طبیعت و درک صحیح از نیازهای حیوانات است؛ خرس قهوه‌ای سبلان یک گربه خانگی نیست که با غذای دست‌آموز شاد شود؛ او یک حیوان وحشی است که برای بقا و سلامتش به زندگی طبیعی خود نیاز دارد. بیایید با رفتارهای مسئولانه، سبلان را برای خرس‌ها و نسل‌های آینده، امن و بکر نگه داریم.

انتهای خبر/ ش