همراه با کلام الهی؛

سوره احقاف؛ نیازمندی انسان به الگو برای رشد وسازندگی

به نظر علامه طباطبایی در تفسیر المیزان سوره احقاف برای هشدار به مشرکانی نازل شد که دعوت پیامبر(ص) برای ایمان به خدا و رسولش و معاد را رد می‌کردند.

به گزارش سبلان ما، سوره اَحْقاف چهل و ششمین سوره و از سوره‌های مکی قرآن است که در جزء ۲۶ جای دارد. احقاف به معنای شن‌زار، اشاره به سرزمین قوم عاد یعنی قوم حضرت هود دارد. سوره احقاف درباره قیامت و جایگاه و وضعیت مؤمنان و کافران در آن و از بیهوده‌نبودن خلقت این جهان سخن می‌گوید و خداوند را توانا در زنده‌کردن مردگان معرفی می‌کند. در این سوره در مورد نیکی به پدر و مادر توصیه شده است. در روایات آمده است آیه ۱۵ این سوره درباره امام حسین(ع) نازل شده است. درباره فضیلت تلاوت این سوره از جمله روایت شده است هرکس این سوره را هر شب یا هر جمعه بخواند، خداوند وحشت دنیا را از او برمی‌دارد، و از وحشت روز قیامت نیز در امان می‌دارد.

 

معرفی

نامگذاری

این سوره را به دلیل واژه احقاف در آیه ۲۱ احقاف نامیده‌اند که درباره داستان و سرزمین قوم عاد، یعنی قوم حضرت هود(ع)، سخن می‌گوید. سرزمین این قوم شن‌زار بوده و احقاف به معنای شن‌زار است. این واژه فقط یک بار در قرآن آمده است.

 

محل و ترتیب نزول

سوره احقاف جزو سوره‌های مکی  و در ترتیب نزول، شصت و ششمین سوره‌ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است. این سوره در چینش کنونی مُصحَف، چهل و ششمین سوره است[۳] و در جزء ۲۶ قرآن جای دارد.

 

تعداد آیات و کلمات

سوره احقاف ۳۵ آیه، ۶۴۸ کلمه و ۲۶۶۸ حرف دارد. این سوره از نظر حجمی جزو سوره‌های مَثانی است و دقیقاً یک حِزب قرآن را شامل می‌شود.

 

محتوا

بعضی از مباحث و موضوعات این سوره عبارت‌اند از معاد و تعیین جایگاه و وضعیت آن‌جهانیِ مؤمنان و کافران، سفارش به نیکی کردن به پدر و مادر، اشاره به اینکه خلقت آسمان و زمین و جهان هستی لغو و بیهوده نیست و خدایی که در آفرینش آسمان‌ها و زمین درمانده نشده است، توانایی دارد که مردگان را زنده کند و به روح بقا بخشد.

 به نظر علامه طباطبایی در تفسیر المیزان این سوره برای هشدار به مشرکانی نازل شد که دعوت پیامبر(ص) برای ایمان به خدا و رسولش و معاد را رد می کردند

آیه ۱۵ در شأن امام حسین

در روایتی از امام صادق(ع) نقل شده است که آیه ۱۵ سوره احقاف (...مادرش با تحمّل رنج به او باردار شد و با تحمّل رنج او را به دنیا آورد. و باربرداشتن و از شیرگرفتن او سی ماه است...) درباره امام حسین(ع) نازل شده است. در این روایت آمده است حضرت فاطمه (س) به سبب خبر پیامبر(ص) درباره کشته‌شدن فرزندش به دست برخی از امت پیامبر(ص)، حمل و زاییدن حسین(ع) را با ناخرسندی (مشقت و سختی) انجام داد.سپس امام صادق عليه‌السلام افزود: در دنيا مادری ديده نشده كه پسری بزايد و خوشحال نباشد، ولی فاطمه خوشحال نبود، زيرا دانست او كشته خواهد شد.[۸]براساس برخی از روایات مدت حمل امام حسین(ع) شش ماه بوده است.

 

صبر پیامبران اولوالعزم

 

فَاصْبِرْ كَمَا صَبَرَ أُولُو الْعَزْمِ مِنَ الرُّسُلِ وَلَا تَسْتَعْجِلْ لَهُمْ(آیه ۳۵)

ترجمه:پس همان گونه كه پيامبران نستوه، صبر كردند، صبر كن، و براى آنان شتابزدگى به خرج مده.

 

نیازمندی انسان به الگو و تأثیرش در رشد وسازندگی او، اختلاف درجات پیامبران و نیز اختلاف صبر آنان، اولو العزم بودن پیامبر اکرم(ص) به سبب مأموریتش بر صبری مانند صبر آنها، ضرورت سعه صدر برای رهبر و سنت خداوند بر مهلت دادن به مردم ( شتاب نکردن در عذابشان) از نکاتی است که از این فراز از آیه استفاده شده است.

 برخی از مفسران آیه را مصداق تأدیب پیامبر دانسته و نوح، ابراهیم، موسی، عیسی و محمد(ص) را پیامبران اولوالعزم برشمرده‌اند.هم چنین اولوالعزم را کسانی دانسته که پیش از همه پیامبران به خداوند و دیگر پیامبرانی که پیش و بعد از آنان بوده‌اند اقرار کرده و با وجود تکذیب و آزار و اذیت مردمان، آنان بر صبرشان استوار و مصمم بودند.

 

فضیلت و خواص

 

از امام صادق(ع) روایت شده است هر کس سوره احقاف را هر شب یا هر جمعه بخواند، خداوند وحشت دنیا را از او برمی‌دارد، و از وحشت روز قیامت نیز در امان می‌دارد

 همچنین از پیامبر(ص) نقل شده است هر کس سوره احقاف را قرائت کند، به تعداد تمامی ریگ‌های موجود در دنیا به او ده حسنه داده می‌شود و ده گناه از او پاک می‌شود و ده درجه بر درجات او افزوده می‌شود.

 

برای این سوره خواصی نیز در روایات ذکر شده است از جمله آنکه اگر کسی آن را بنویسد و با آب زمزم بشوید و بنوشد،  

 سبب خوشنامی، آبرومندی، محبوبیت و قدرت حافظه می‌شود. و در روایتی پیامبر(ص) فرمود هر کس این سوره را بنویسد و بر خود یا کودک یا شیرخواره‌ای بیاویزد یا اینکه این سوره را نوشته و پس از شستن از آب آنها بیاشامد، دارای جسمی نیرومند و سالم خواهد بود و کودکان از آفات و خطراتی که به آنها می‌رسد در امان می‌مانند و شیرخواره در گهواره‌اش مایه چشم روشنی می‌شود.

 

داستان‌ها و روایت‌های تاریخی

شنیدن قرآن از سوی چند تن از جنیان و رفتن به سوی قوم خود و دعوت آنان (آیه‌های ۲۹-۳۲).

 

انتهای خبر/ ح