همراه با کلام الهی؛

سوره تکویر؛ نشانه‌های قیامت و دگرگونی‌های پایان این جهان

سوره تکویر درباره نشانه‌های قیامت و دگرگونی‌های پایان این جهان از جمله درهم پیچیده شدن خورشید، سقوط ستارگان، راه‌افتادن کوه‌ها از شدت زلزله و وحشت مردم سخن می‌گوید.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «سبلان ما» ، سوره تکویر یا کُوِّرَت، هشتاد و یکمین سوره و از سوره‌های مکی قرآن است که در جزء سی‌ام قرآن جای دارد. تکویر به‌معنای درهم پیچیده شدن و تاریک شدن است. این نام از نخستین آیه سوره گرفته شده است. سوره تکویر درباره نشانه‌های قیامت و دگرگونی‌های آن روز و همچنین عظمت قرآن و تأثیر آن سخن می‌گوید.

از آیات مشهور این سوره، آیه هشتم و نهم است که درباره زنده‌به‌گور کردن دختران در زمان جاهلیت سخن می‌گوید و می‌پرسد این دختران به کدامین گناه کشته شده‌اند (بِأَيِّ ذَنبٍ قُتِلَتْ). در روایات آمده است اگر کسی سوره «إذا الشمسُ کُوِّرَت» را بخواند، خداوند او را از رسوایی در زمانی که نامه عملش گشوده می‌شود، حفظ می‌کند.

 

معرفی

 

نام این سوره، تکویر یا کُوِّرَت است؛ چرا که در آیه اولِ آن به واژه «کُوِّرَت» به معنای در هم پیچیده شدن و تاریک شدن اشاره شده است.

 

محل و ترتیب نزول

سوره تکویر جزو سوره‌های مکی و در ترتیب نزول هفتمین سوره‌ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است. این سوره در چینش کنونی مُصحَف هشتاد و یکمین سوره است و در جزء سی‌ام جای دارد.

 

تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها

سوره تکویر ۲۹ آیه، ۱۰۴ کلمه و ۴۳۴ حرف دارد. این سوره به لحاظ حجمی، جزو سوره‌های مُفَصَّلات (دارای آیات کوتاه) است. خداوند در آیات پانزدهم تا هجدهم این سوره به ستارگان، شب و صبح قَسَم یاد می‌کند.

 

محتوا

محتوای سوره نشان می‌دهد كه در اوایل بعثت نازل شده است؛ زیرا پیامبر(ص) را از تهمت‌های مشرکان منزه و دور می‌خواند. این محتوا را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد:

بیان نشانه‌های روز قیامت و حوادث آن: آیات آغازین سوره درباره نشانه‌های قیامت و دگرگونی‌های پایان این جهان سخن می‌گوید از جمله در هم پیچیده شدن خورشید، سقوط ستارگان، راه‌افتادن کوه‌ها از شدت زلزله و وحشت مردم.

بیان عظمت قرآن و و تنزیه جیرئیل: در بخش دوم سخن از عظمت قرآن و آورنده آن و تأثیرش بر نفوس انسانى است. در این بخش آمده است قرآن به‌وسیله فرستاده‌ای امین نازل شده که به‌خلاف ادعای مشرکان، شیطان در آن نفوذ ندارد.

 

 

 

آیات مشهور

وَإِذَا الْمَوْءُودَةُ سُئِلَتْ بِأَيِّ ذَنبٍ قُتِلَتْ (آیه ۸ و ۹)

ترجمه: و آنگاه كه از دخترِ زنده به گور شده پرسيده شود به كدامين گناه [به ناحق‏] كشته شده است.

گفته شده اين آیه مربوط به یکی از رسم‌های عرب جاهلیت است که دختران را به علل مختلف ازجمله فقر شدید، ارزش نداشتنِ زن به عنوان انسان و ترس از ننگ‌آوری در آینده زنده‌زنده در گور می‌کردند. مفسران گفته‌اند در جاهلیت عرب، هنگامی که وقت وضع حمل زن فرا می‌رسید، حفره‌ای در زمین حَفر می‌کرد و زن بالای آن می‌نشست. اگر نوزاد دختر بود، آن را در میان حفره پرتاب می‌کرد و اگر پسر بود، آن را نگه می‌داشت.

در برخی روایات، معنای گسترده‌ای برای این آیه بیان شده است، به گونه‌ای که هرگونه قطع رحم (در مقابل صله رحم) یا قطع مودت اهل بیت(ع) را شامل می‌شود؛ [یعنی افراد به دلیل آنکه با خویشاوندانشان صله رحم نکرده‌اند یا دوستی با اهل بیت را در دل نداشته‌اند، بازخواست می‌شوند]. همچنین از امام باقر(ع) درباره تفسیر این آیه سؤال شد و آن امام گفت: «منظور، كسانی‌اند كه در راه محبت و دوستی ما كشته می‌شوند».  هم‌چنین از امام صادق(ع) روایت است که منظور از آیه قتل حسین(ع) است. 

در ایران از این آیه به عنوان شعاری در حمایت از مظلومیت کسانی که بی‌گناه کشته می‌شوند استفاده می‌شود.

نکته تفسیری(آیه ۵ سوره تکویر)

نویسنده تفسیر المیزان از آیه وَإِذَا الْوُحُوشُ حُشِرَتْ(۵) به قرینه این که در ردیف آیات مرتبط با توصیف قیامت قرار گرفته استفاده کرده که حیوانات هم دارای حشر هستند و از آیه۳۸ سوره انعام به عنوان مویّد این ادعا یاد کرده است « وَما مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ وَلا طائِرٍ يَطِيرُ بِجَناحَيْهِ إِلَّا أُمَمٌ أَمْثالُكُمْ ما فَرَّطْنا فِي الْكِتابِ مِنْ شَيْءٍ ثُمَّ إِلى رَبِّهِمْ يُحْشَرُونَ » ترجمه: «و هيچ جنبنده‌اى در زمين نيست و نه هيچ پرنده‌اى كه با دو بال خود پرواز مى‌كند؛ مگر آنكه آنها [نيز] گروه‌هايى مانند شما هستند، ما هيچ چيزى را در كتاب [لوح محفوظ] فروگذار نكرده‌ايم؛ سپس [همه‌] به سوى پروردگارشان محشور خواهند گرديد». علامه هم‌چنان تصریح کرده که در آیات و روایات قابل اعتماد درباره جزییات حشر حیوانات گزارشی نیست. 

 

فضیلت و خواص

 

از جمله فضیلت‌ها و خواصی که در روایات برای تلاوت سوره تکویر گفته شده این موارد است:

در امان بودن از رسوایی هنگام گرفتن نامه اعمال.

بهبودی درد چشم یا چشم آسیب‌دیده.

از خیانت دیگران در زیر پناه خداوند در امان می‌ماند.

 

 

انتهای خبر/ ج