همراه با کلام الهی؛

سوره تین؛ حسابرسی خداوند

سوره تین درباره برانگیخته‌شدن در قیامت، حسابرسی خداوند و پاداش اُخرَوی سخن می‌گوید. ابتدا به خلقت انسان بر شایسته‌ترین شکل، اشاره می‌کند و سپس به این می‌پردازد که برخی از افراد، بر فطرت اولیه‌شان باقی می‌مانند.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «سبلان ما»، سوره تین یا والتین و الزیتون نود و پنجمین سوره قرآن و نازل شده در مکه است. سوره تین با ۸ آیه در جزء سی‌ام قرآن و در گروه سوره‌های مفصلات جای دارد. نام‌گذاری این سوره به تین (انجیر)، به دلیل قسم خوردن خداوند به آن در آیه اول است. محور اصلی سوره تین، تبیین مسئله قیامت و پاداش اُخرَوی است.

 در برخی روایات منظور از «و التین و الزیتون»، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) هستند. از آثار تلاوت سوره تین، سلامتی و یقین و پاداشی معادل پاداش روزه روایت شده است.

 

 

نامگذاری

این سوره را به این دلیل «تین» می‌نامند که خداوند در آیه اول به آن سوگند خورده است. تین به معنای انجیر است.

 سوره تین را گاهی «زیتون» یا «تین و زیتون» می‌نامند.

 

مفسران درباره معنای کلمه «تین» و «زیتون» چند احتمال داده‌اند: ۱- انجیر و زیتون خوراکی مراد است. ۲. به مسجد دمشق اشاره دارد. ۳. مراد از زیتون مسجد بیت المقدس است. ۴. این دو کلمه به دو کوه در سرزمین شام و بیت المقدس اشاره دارند که به زبان سُریانی آنها را طور تینا و طور زیتا گویند.[۳] ۵. امام صادق(ع) در روایتی «والتین والزیتون» را امام حسن(ع) و امام حسین(ع) دانسته‌ است.

 

محل و ترتیب نزول

سوره تین جزو سوره‌های مکی و در ترتیب نزول بیست و هشتمین سوره‌ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است، این سوره در چینش کنونی مُصحَف نود و پنجمین سوره است و در جزء سی‌ام قرآن جای دارد.

علامه طباطبایی احتمال مدنی بودن سوره را نیز مطرح کرده است.

 

تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها

سوره تین ۸ آیه، ۳۴ کلمه و ۱۶۲ حرف دارد. این سوره جزو سوره‌های مفصلات (دارای آیه‌های کوتاه) و از سوره‌های کوچک قرآن است. سوره تین از جمله سوره‌هایی است که با سوگند آغاز می‌شود و خداوند به چهار چیز (انجیر، زیتون، طور سینا و شهر مکه)سوگند یاد می‌کند.[۸]از انجیر یک بار و از زیتون شش بار در قرآن نام برده شده است 

 

محتوا

سوره تین درباره برانگیخته‌شدن در قیامت، حسابرسی خداوند و پاداش اُخرَوی سخن می‌گوید. ابتدا به خلقت انسان بر شایسته‌ترین شکل، اشاره می‌کند و سپس به این می‌پردازد که برخی از افراد، بر فطرت اولیه‌شان باقی می‌مانند؛ اما برخی به پست‌ترین مقام می‌رسند. در آخر هم نشان می‌دهد حکمت خداوند بر این است که بین این دو دسته در پاداش، تفاوت بگذارد.

 

تفسیر

در تفسیر البرهان روایاتی درباره سوره تین نقل شده‌است که در برخی از آنها آمده مراد از «و التین و الزیتون» امام حسن(ع) و امام حسین(ع) هستند. در روایتی از امام صادق(ع) «دین» در آیه هفتم، به ولایت امیرالمؤمنین تفسیر شده و در روایتی دیگر از امام رضا(ع) منظور از «إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ» در آیه ششم، امام علی(ع) و شیعیان اویند. همچنین نقل شده‌است مراد از «بلد امین» پیامبر(ص) است.

در روایتی امام کاظم(ع) تین را مدینه و زیتون را بیت المقدس و طور سینین را کوفه و بلد الامین را مکه تفسیر کرده است.  در روایتی آیه أَ لَيْسَ اللّٰهُ بِأَحْكَمِ الْحٰاكِمِينَ درباره صدور حکم الهی برای روانه شدن دشمنان امیرالمؤمنین به دوزخ و شفاعت او درباره اصحاب، اهلبیت و شیعیانش دانسته شده است. 

 

جوادی آملی فیلسوف و مفسر قرآن در جمع بندی پیام سوره تین می‌گوید: خداوند با دین هم «حکمت نظری» را به انسان آموخت که هست و نیست‌های جهان را بفهمد و هم «حکمت عملی» را در اختیارش نهاد که باید و نبایدهای جهان را درک کند و همه چیز را مسخر او قرار داد که یا خلیفة الله بشود و به «احسن تقویم» و برترین مخلوقات برسد و یا به «اسفل‌السافلین» سقوط کند و در دستگاه ربوبیت خداوند هم تقنین وجود دارد و هم انسانی که اجرا می‌کند و هم دستگاهی هست که داوری دارد و او﴿أَحْکَمِ الْحاکِمینَ﴾ است و داور خدواندی است که هر دو حکمت نظری و عملی را تنظیم کرده است یعنی هم بود و نبود عالم و هم باید و نباید عالم را تنظیم کرد و انسان مسئول و مکلف است هم بود و نبود را در بخش علمی بفهمد که «طَلَبُ‏ الْعِلْمِ‏ فَرِیضَةٌ» و هم باید و نباید را بفهمد و ایمان بیاورد و عمل کند. بعد خود ذات اقدس الهی داور است و داوری می‌کند، او ﴿أَحْکَمِ الْحاکِمینَ﴾ است؛ گرچه دیگران حکمی دارند اما آن حکم نهایی از آنِ خدای سبحان است.

 

طبرسی در تفسیر مجمع البیان درباره فضیلت تلاوت سوره تین نوشته است: از پیامبر(ص) نقل است: «هر کس این سوره را بخواند، مادامی که در دنیاست (زنده است)، خداوند دو خصلت به او می‌دهد: سلامتی و یقین، و هنگامی که از دنیا برود، به تعداد کسانی که این سوره را خوانده‌اند، ثواب یک روز روزه را پاداش او قرار می‌دهد.

 

فضائل دیگری نیز برای این سوره در کتاب ثواب الاعمال نقل شده است. همچنین آمده است دو رکعت نماز در شب سیزدهم ماه شعبان خوانده می‌شود که در هر رکعت بعد از حمد، سوره تین را باید خواند.

 

 

انتهای خبر/ ج