با این وجود ویژگی های اردبیل همه در طبیعت منحصربه فردش خلاصه نمی شود و وجود آثار مهم باستانی بی شمار متعلق به قرون گذشته و اعصار مختلف تاریخی در جای جای این استان، روی دیگر جذابیت های گردشگری اردبیل را نمایان می کند و از استقرار مدنیتی دیرینه در این خطه زرخیز از ایران زمین حکایت دارد.

آثار نفیسی که به استثنای معدودی، غالباً بر اثر بی اعتنایی و بی توجهی سوال برانگیز متصدیان امر؛ هویت و پیشینیه و چرایی وجودشان در پرده ای از ابهام مستور مانده و حتی در جهت معرفی بهتر آثار شناخته شده نیز آنگونه که ضرورت دارد اقدام نشده است تا همچنان شاهد سربه مهر ماندن رازهایی از تاریخ اردبیل باشیم!

یکی از این رازهای سربه مهر مانده را می توان در میان سنگ افراشته های شگفت انگیز منطقه باستانی موسوم به "شهریری" جستجو کرد، منطقه باستانی وسیعی که تاریخ شناسان و صاحب نظران از آن به عنوان با اهمیت ترین سایت تاریخی مربوط به دوره پیش از تاریخ در شمالغرب ایران و یکی از جالب ترین و مهم ترین نقاط تاریخی کشور یاد می کنند.

 

       

 

اندر حکایت راه دسترسی به مهمترین سایت تاریخی شمالغرب ایران

در واپسین روزهای دی ماه به همراه اکیپ خبری "سبلانه" جهت آشنایی بیشتر با منطقه باستانی شهریری و مشاهده وضعیت کنونی این منطقه، شهر اردبیل را به مقصد شگفت انگیزترین سایت تاریخی منطقه شمالغرب کشور ترک کردیم.

پس از طی مسافت 55 کیلومتری از شهر اردبیل به سمت شمالغرب این استان در جاده اردبیل – مشگین شهر در محدوده این شهرستان و در مسافت 35 کیلومتر مانده به مرکز شهرستان مشگین شهر با مشاهده تابلو راهنمای منطقه باستانی شهر یری در سه راهی موسوم به سه راهی پیرازمیان از راه اصلی خارج شده و با ورود به راه فرعی 2 الی 3 کیلومتری ادامه راه را برای رسیدن به منطقه شهر یری پی گرفتیم.

راه فرعی که تنها به طول چند صد متر تا روستای پیرازمیان آسفالت است و مابقی مسیر را نیز برای رسیدن به مهمترین سایت تاریخی شمالغرب ایران مجبور هستید در جاده ای شوسه و خاکی با دست اندازهای پیوسته پشت سر بگذارید، البته اگر قبلاً توانسته باشید وسیله نقلیه خود را به سلامت از میان معابر تنگ و باریک روستای پیرازمیان و سراشیبی های تند آن به اجبار عبور دهید!

 

      

 

روستای پیرازمیان روستایی که با وجود قرار گرفتن در راه ارتباطی چنین منطقه مهمی حتی از داشتن طرح هادی روستایی نیز محروم بود یا اینکه اگر اجرا هم شده باشد چیزی از آن قابل مشاهده نبود و تنها آشفتگی معابر بود که در حین عبور خودنمایی می کرد؛ پس از پشت سرگذاشتن این روستا به دومین سه راهی در بالای تپه مجاور روستا می رسید با تابلوی راهنمایی که مسیر اشتباه را به شما نشان می دهد!

لذا پیشنهاد می کنیم اگر برای اولین بار قصد سفر به این منطقه را دارید در سه راهی دوم جاده فرعی، مسیر خود را در جهت مخالف مسیر نشان داده شده بر روی تابلوی راهنما ادامه دهید! چرا که در غیراینصورت به مانند اکیپ خبری "سبلانه" پس از چندین کیلومتر طی مسیر اشتباهی در جاده خاکی با یک ساعت معطلی دوباره به جای اول خود در سه راهی مذکور و در چند قدمی منطقه باستانی شهر یری بر می گردید!

در هر صورت و با وجود تمامی مسائل و مشکلات مربوط به راه دسترسی منطقه باستانی شهریری که کاملا بر خلاف تصورات قبلی مان بود و به لطف راهنمایی عابرین و ساکنان بومی منطقه که عموماً این منطقه را "یورد شهری" خطاب می کردند، نزدیکی های غروب به محل مورد نظر در منطقه رسیدیم.

 

      

 

نقش های بی دهان مکتب اوشاقلاری، زبان گویای تاریخ اردبیل                       

از همان لحظه نخست ورود به محوطه باستانی شهریری و با مشاهده نقش ها و چهره های پر رمز و راز حک شده بر سنگ افراشت ها در کنار سکوت سنگین حاکم بر منطقه سوالات بی شماری در خصوص ریشه تاریخی و علت بوجود آمدن چنین آثاری در این منطقه در ذهن نقش می بندد.

سنگ افراشت هایی با اندازه های متفاوت ولی با اشکال تقریباً مشابه که با نقش های حک شده تداعی کننده چهره کودکان بدون دهانی است که در منطقه به "مکتب اوشاقلاری" (بچه های مکتب) شهرت داشته و عمدتاً نقشی از شمشیر و کمر نیز بر پیکر خود دارند، چهره های کودکانه ای که گویی با چشمان باز و مبهوت قرن هاست طلوع و غروب خورشید را در سکوت وهم انگیز این دشت به نظاره نشسته اند، سکوتی که شاید روزی به واسطه همین سنگ افراشت ها و نقش برجسته ها شکسته شده و رازهای پنهان تاریخ اردبیل از زبان "کودکان مکتبی" بی دهان شهریری برملا شود.

 

        

 

این محوطه شامل ۲۸۰ سنگ افراشته باستانی است که دیرینگی آن‌ها بیش از ۶ هزار سال پیش از میلاد برآورد می‌شود و قدمت این مناطق به دوران اواخر مفرغ و دوره نوسنگی و مس سنگی و نیز اوایل آهن مربوط است.

این سنگ ‌افراشته‌ها با ارتفاع متفاوت۷۰ تا ۳۶۰ سانتی متری که اکثرا منقوش به اشکال انسان هستند، در منطقه به چشم می خورند و تاکنون فقط هفت قطعه از این نوع سنگ افراشته‌ها در منطقه حكاري کردستان ترکیه و یک قطعه هم در قپوزستان آذربایجان یافت شده ‌است.

 

      

 

وسعت محوطه شهریری ۴۰۰ هکتار است و از سه قسمت معبد، قوشاتپه و قله تشکیل شده ‌است و متاسفانه سنگ‌ افراشته‌های این محل با فرسایش و تخریب زیادی روبه ‌رو هستند و به گفته ساکنان بومی منطقه در فروردین ۱۳۹۰ نیز گردباد باعث ویرانی بخشی از این محوطه شده است.

محوطه باستانی "شهریری" در سال ۱۳۸۱ از سوی میراث فرهنگی استان اردبیل در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و از زمان پیدا شدن این محوطه تاکنون، هشتاد درصد آثار آن از میان رفته‌ است.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل در خصوص آخرین وضعیت اقدامات حفاظتی صورت گرفته در محوطه باستانی "شهریری" به خبرنگار سبلانه گفت: عملیات فونداسیون در محل جهت نصب سازه فضایی برای ایجاد حفاظ در برابر فرسایش برف و باران با اعتبارات سال 90 انجام گرفته و در حال حاضر نیز پایان یافته است.

بهروز ندایی همچنین با اذعان به اینکه در سال 91 اختصاص مبلغ 300 میلیون تومان بودجه از محل اعتبارات ملی برای ایجاد حفاظ در محوطه "شهریری" مصوب شده، افزود: عملیات برق رسانی به محوطه نیز به اتمام رسیده و منتظر اختصاص بودجه مصوب سال 91 هستیم تا عملیات نصب سازه فضایی و پوشش محوطه باستانی را نیز آغاز کنیم.   

برای مشاهده ادامه تصاویر اینجا کلیک کنید

انتهای پیام/