یادداشت؛

نقش مشارکت مدنی در شکل‌گیری جامعه پویا

مشارکت مدنی به‌عنوان یکی از ارکان اصلی مردم‌سالاری، نقش بسزایی در شکل‌گیری یک جامعه فعال و پویا دارد.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «سبلان ما»، زهرا سلمانی، فعال رسانه در یادداشتی نوشت: روز جمهوری اسلامی، ۱۲ فروردین ۱۳۵۸، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین روزهای تاریخ معاصر ایران شناخته می‌شود. این روز نماد پیروزی اراده مردم ایران در انتخاب نوع نظام سیاسی کشور خود بود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن ۱۳۵۷، مردم ایران با شوروشوق فراوان به سمت تعیین سرنوشت سیاسی خود حرکت کردند. رفراندوم ۱۲ فروردین، فرصتی بود تا مردم به طور مستقیم در تصمیم‌گیری‌های کلان کشور مشارکت داشته باشند و نوع نظام حکومتی را که می‌خواهند، انتخاب کنند.

رفراندوم جمهوری اسلامی به‌عنوان یک رویداد تاریخی، نشان‌دهنده تمایل مردم به برقراری نظامی بود که بر اساس اصول اسلامی و مردم‌سالاری بنا شده باشد. در این رفراندوم، بیش از ۹۸ درصد از شرکت‌کنندگان به جمهوری اسلامی رأی مثبت دادند و این نتیجه، بیانگر عزم و اراده قوی مردم برای ایجاد تغییرات بنیادین در ساختار سیاسی کشور بود. اما این رأی‌گیری تنها یک نقطه عطف نبود؛ بلکه آغازگر یک فرایند پیچیده در تاریخ معاصر ایران بود.

مردم‌سالاری به‌عنوان یکی از اصول اساسی نظام جمهوری اسلامی، در نظریه‌ها و مبانی فکری انقلاب اسلامی جایگاه ویژه‌ای دارد. اما در عمل، چالش‌هایی نیز پیش روی تحقق کامل مردم‌سالاری وجود داشته است. پس از رفراندوم، نظام جمهوری اسلامی تلاش کرد تا با نهادینه‌کردن اصول مردم‌سالاری، زمینه‌های مشارکت عمومی را فراهم کند. اما محدودیت‌ها و چالش‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی مانع از تحقق کامل این آرمان‌ها شد.

بااین‌حال، باید توجه داشت که مردم‌سالاری در ایران تنها به انتخابات و رأی‌گیری‌ها محدود نمی‌شود. مشارکت فعال شهروندان در عرصه‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی نیز جزئی از فرایند مردم‌سالاری است. در سال‌های اخیر، شاهد بروز جنبش‌های اجتماعی و مطالبات مردمی بوده‌ایم که نشان‌دهنده پویایی جامعه ایرانی و خواسته‌های آن برای تغییرات مثبت است.

روز جمهوری اسلامی یادآور اهمیت مشارکت مردم در تعیین سرنوشت خود است. این روز نه‌تنها نماد پیروزی یک انقلاب بلکه نشانه‌ای از عزم و اراده ملی برای ساختن آینده‌ای بهتر است. با وجود چالش‌ها و موانع موجود، هنوز هم امید به تحقق مردم‌سالاری واقعی در ایران وجود دارد. به نظر می‌رسد که برای رسیدن به این هدف، نیاز به دیالوگ سازنده بین دولت و جامعه مدنی و همچنین توجه به حقوق شهروندان احساس می‌شود.

مشارکت مدنی به‌عنوان یکی از ارکان اصلی مردم‌سالاری، نقش بسزایی در شکل‌گیری یک جامعه فعال و پویا دارد. در سال‌های اخیر، باوجود محدودیت‌ها، شاهد رشد جنبش‌های اجتماعی و فعالیت‌های مدنی در ایران بوده‌ایم. این جنبش‌ها نه‌تنها به دنبال اصلاحات سیاسی هستند، بلکه مسائل اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی را نیز مورد توجه قرار می‌دهند. این امر نشان‌دهندهٔ این است که مردم ایران به دنبال ایجاد تغییرات بنیادین در جامعه خود هستند و خواسته‌هایشان فراتر از یک نظام سیاسی خاص می‌رود.

با وجود چالش‌ها و موانع موجود، امید به تحقق مردم‌سالاری در ایران هنوز وجود دارد. تاریخ نشان داده است که تغییرات اجتماعی و سیاسی معمولاً نتیجهٔ تلاش‌های مستمر شهروندان است. اگرچه ممکن است روند رسیدن به یک نظام مردم‌سالار با موانع زیادی مواجه شود، اما عزم و اراده ملت برای تغییر می‌تواند به‌عنوان نیروی محرکه‌ای عمل کند که مسیر را هموار کند.

در نهایت، روز جمهوری اسلامی باید به‌عنوان فرصتی برای بازنگری در اصول بنیادین مردم‌سالاری و تلاش برای تقویت آن در جامعه ایرانی مورد توجه قرار گیرد. این روز یادآور این نکته است که اراده مردم باید در تمامی ابعاد زندگی سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشور مورد احترام قرار گیرد و زمینه‌های لازم برای مشارکت فعال شهروندان فراهم شود. تنها در چنین شرایطی است که می‌توان به تحقق واقعی مردم‌سالاری در ایران امیدوار بود و به‌سوی آینده‌ای روشن‌تر حرکت کرد.