همراه با کلام الهی؛

سوره حشر؛ تسبیح و نیایش الهی

سوره حشر با تسبیح و نیایش الهی یعنی «‌سَبَّحَ لله‌» آغاز می‌شود و ویژگی آن این است که در آیات پایانی به صفات جمال و جلال الهی و اسمای حُسنا و عُظمای خداوند اشاره می‌کند.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «سبلان ما» ، سوره حَشْر پنجاه و نهمین سوره و از سوره‌های مدنی قرآن است که در جزء ۲۸ جای دارد. نام سوره از آیه دوم گرفته شده است که به اخراج یهودیان از مدینه اشاره می‌کند. سوره حشر با تسبیح خدا آغاز می‌شود و با تقدیس او پایان می‌پذیرد. موضوعاتی از جمله شکست یهودیان بنی‌نضیر از مسلمانان، احکام تقسیم اموال و غنایمی که بدون جنگ نصیب مسلمانان می‌شود، ملامت منافقان و افشای اعمالشان، توصیف و تمجید از فداکاری‌های مهاجران، در این سوره بیان شده است.

در روایات آمده است که هر کس سوره حشر را قرائت کند، همه موجودات بر او درود و رحمت می‌فرستند و برای او طلب آمرزش می‌کنند و اگر همان روز یا شبِ قرائت، از دنیا برود شهید محسوب می‌شود.

 

معرفی

 

این سوره را به این مناسبت حَشر‌ می‌نامند که در آیه دوم آن از حشر یعنی هنگام آوارگیِ انبوه یهودیانِ پیمان‌شکنِ بنی نضیر سخن گفته است. به همین جهت نام دیگر این سوره «‌بنی‌نضیر‌» است.

 

 

ترتیب و محل نزول

سوره حشر جزو سوره‌های مدنی و در ترتیب نزول صد و یکمین سوره‌ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است. این سوره در چینش کنونی مصحف، پنجاه و نهمین سوره قرآن و در جزء ۲۸ جای دارد.

 

تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها

 

سوره حشر ۲۴ آیه، ۴۴۵ کلمه و ۱۹۱۳ حرف دارد. این سوره از نظر حجمی جزو سوره‌های مُفَصلّات (دارای آیات کوتاه) و در حدود نیم حِزب است. سوره حشر همچنین جزو سوره‌های مُسَبِّحات‌ است، یعنی با تسبیح آغاز می‌شود.

این سوره را در شمار سوره‌های ممتحنات نیز آورده‌اند که گفته شده این سوره‌ها با سوره ممتحنه تناسب محتوایی دارند.

 

محتوا

 

سوره حشر با تسبیح و نیایش الهی یعنی «‌سَبَّحَ لله‌» آغاز می‌شود و ویژگی آن این است که در آیات پایانی به صفات جمال و جلال الهی و اسمای حُسنا و عُظمای خداوند اشاره می‌کند. از موضوعاتی که در این سوره مطرح شده می‌توان به این موارد اشاره کرد: داستان یهودیان بنی نضیر و شکست خوردنشان در برابر مسلمانان و تبعید آنان، احکام تقسیم اموال و غنایمی که بدون جنگ نصیب مسلمانان می‌شود، ملامت منافقان و افشای اعمال منافقانه و خیانت‌آمیز آنان در قبال مسلمانان و توصیف و تمجید از فداکاری‌های مهاجران. بین آغاز و انجام سوره حشر پیوند خاصی وجود دارد؛ این سوره با تسبیح و تقدیس الهی آغاز می‌شود «سَبَّحَ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ »و با همین موضوع پایان می‌پذیرد.«يُسَبِّحُ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْ‌ضِ»

 

روایت‌های تاریخی

 

شکست یهودیان بنی‌نضیر از مسلمانان و تبعید آنان (آیه ۲)،

وعده دروغین همراهی منافقان به یهودیان (آیه‌های ۱۱-۱۲).

شأن نزول: توطئه یهودیان علیه مسلمانان

 

زمانی که پیامبر(ص) به مدینه هجرت کرد، با یهودیان آنجا، یعنی قبیله بنی‌نضیر، بنی‌قُریظه و بنی‌قَینُقاع، پیمان صلح بست؛ ولی آنان این پیمان را با توطئه‌هایی نقض کردند، از جمله: ۱. پیمان اتحاد کعب بن اشرف (بزرگ یهود) با ابوسفیان برای نابودی پیامبر(ص) پس از جنگ احد که این خبر از طریق وحی به پیامبر رسید. ۲. توطئه عمرو بن جحاش از یهودیان قبیله بنی‌نضیر برای کشتن پیامبر(ص). ۳. سرودن شعرهای هجو و بدگویی علیه پیامبر.

 

پس از تمامی این توطئه‌ها لشکری از مسلمانان به مدت چند روز قلعه مستحکم یهودیان را محاصره کردند و با به آتش کشیدن نخل‌های اطراف قلعه و نابودی آنها پس از چند روز یهودیان را وادار به تسلیم کردند و بدون جنگ و خونریزی پیروز شدند. پس از این پیروزی و با پیشنهاد پیامبر اسلام(ص)، یهودیان مدینه را ترک کردند و مقداری از اموال خود را به همراه بردند و مقداری را نابود ساختند. جمعی به سوی «اَذرَعات» شام و تعداد کمی به سوی «خیبر» و گروهی به «حیره» رفتند.

 

 

آیات مشهور

 

علامه طباطبایی آیات ۱۸ تا ۲۴ سوره را از آیات غُرر دانسته است. به گفته او خداوند در این آیات به بندگانش آمادگی برای لقاء الله را از طریق مراقبه و محاسبه، دستور داده و با اسماء و صفات الهی عظمت خداوند را یادآور شده است .

محورهای تاکید شده در این آیات عبارتند از: تقوی، مراقبه، محاسبه، ذکر الله، اهل ذکر بودن بهشتیان و خدافراموشی دوزخیان، یادآوری مقام والای قرآن، اشاره به اسماء یازده گانه الهی که از لوازم ربوبیت، مالکیت در تدبیر، الوهیت و معبودیت او هستند.

 

 

فضیلت و خواص

 

از پیامبر(ص) روایت شده است: «هر کس سوره حشر را قرائت کند بهشت و جهنم و عرش و کرسی و حجاب‌های آن و آسمان‌های هفت‌گانه و زمین‌های هفت‌گانه و هوا و بادها و پرندگان و درختان و کوه‌ها و خورشید و ماه و فرشتگان، همگی بر او درود و رحمت می‌فرستند و برای او طلب مغفرت و آمرزش می‌کنند و اگر همان روز یا شب قرائت سوره حشر، از دنیا برود شهید محسوب می‌شود». از امام صادق(ع) هم نقل شده است «هر کس در ساعات عصر، سوره الرحمن و حشر را قرائت کند، خداوند فرشته‌ای را مأمور می‌کند تا صبح از او مراقبت کند». برخی از عرفا خواندن آیات پایانی سوره حشر از لو انزلنا تا آخر آیه را هنگام خواب توصیه کرده اند.

 

 

انتهای خبر/ ج