- کد خبر: 44719
- بازدید: 1,258
- 1402/11/13 - 20:36:18
همراه با کلام الهی؛
آیه اولی‌الامر
به گفته علامه طباطبایی، عطف اولی‌الامر بر پیامبر(ص)، بدون تکرار فعل «أَطیعُوا»، نشانه این است که همان‌گونه که اطاعت از رسول خدا(ص) مطلقاً واجب است، اطاعت از اولی‌الامر نیز بی‌قیدوشرط واجب است.
به گزارش خبرنگار اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «سبلان ما» ، آیه اولی‌الامر یا آیه اطاعت (نساء: ۵۹) مؤمنان را به اطاعت از خدا، رسول خدا(ص) و اولوالامر دستور داده است. از نظر شیعیان و برخی از اهل‌سنت همچون فخر رازی، این آیه بر عصمت اولی‌الامر دلالت دارد.
شیعیان براساس روایات، مراد از اولی‌الامر را امامان شیعه(ع) می‌دانند و معتقدند این آیه بر عصمت و وجوب اطاعت از آنان دلالت می‌کند؛ اما اهل‌سنت در این‌باره اختلاف‌نظر دارند. خلفای راشدین، هر حاکم عادل، عالمان دینی و مجموع امت اسلامی از جمله مصادیقی‌اند که علمای اهل‌سنت برای اولوالامر بیان کرده‌اند.
دلالت بر عصمت و وجوب اطاعتِ اولی‌الامر
از نظر مفسران شیعه، آیه اولی‌الامر بر عصمت اولوالامر دلالت دارد.
به گفته علامه طباطبایی، عطف اولی‌الامر بر پیامبر(ص)، بدون تکرار فعل «أَطیعُوا»، نشانه این است که همان‌گونه که اطاعت از رسول خدا(ص) مطلقاً واجب است، اطاعت از اولی‌الامر نیز بی‌قیدوشرط واجب است.
اگر خداوند به اطاعت بی‌قید و شرط از کسی فرمان دهد، آن فرد، معصوم خواهد بود؛ چون اگر معصوم نباشد و دستور به انجام‌دادن گناه بدهد، اجتماع نقیضین لازم می‌آید؛ یعنی هم باید از او اطاعت کرد (بنابر فرمانی که خداوند داده) و هم اطاعت نکرد (بنابر اینکه انسان نباید گناه کند). فخر رازی از مفسران اهل‌سنت نیز معتقد است که این آیه بر عصمت اولی‌الامر دلالت می‌کند. البته مصادیقش را امامان شیه نمی‌داند.
ابن‌تیمیه پیشوای سَلَفیه و ناصر القِفاری از وهابیان، برآنند که جمله «فَإِنْ تَنازَعْتُمْ فِی شَیْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَی اللهِ وَ الرَّسُولِ» بر این نکته دلالت دارد که غیر از رسول خدا(ص) معصوم دیگری نداریم؛ زیرا در این آیه، به مؤمنان دستور داده شده که هنگام تنازع، به سوی خدا و پیامبر(ص) بازگردند. از دیدگاه آنان، اگر غیر از پیامبر(ص)، معصوم دیگری وجود داشت، خداوند به بازگشت به سوی او نیز فرمان می‌داد. در پاسخ به این افراد، گفته شده منظور از اختلاف و تنازع در آیه، اختلاف در احکام و قوانین کلی اسلام است که تشریع آنها با خدا و رسول خدا(ص) است و ائمه(ع) همواره در مسیر اجرای احکام خدا و پیامبر(ص) هستند.[۷]و بر اساس آیه ۸۳ سوره نساء، رجوع به ائمه(ع) به منزله رجوع به خدا و پیامبر(ص) است؛ زیرا ائمه(ع) در صیانت و حفظ شرع همچون پیامبر(ص) هستند.
اولوالامر چه کسانی هستند؟
درباره مصداق اولوالامر، میان شیعه و سنی اختلاف‌نظر هست: شیعیان معتقدند منظور از اولوالامر امامان دوازده‌گانه است؛ اما به‌باور اهل‌سنت، خلفای راشدین یا حاکمان عادل یا علما مصداق اولوالامرند.
امامان شیعه
روایات متعددی در منابع شیعه و اهل‌سنت منظور از اولوالامر را ائمه(ع) معرفی می‌کنند.ذعلمای شیعه براساس این روایات، مصداق اولوالامر را امامان دوازده‌گانه می‌دانند. برخی از این روایات از این قرار است:
جابر بن عبدالله انصاری، در روایتی که به حدیث جابر معروف است، از پیامبر(ص) درباره واژه «اولی‌الامر» سؤال کرد. پیامبر(ص) در پاسخ گفت آنان جانشینان من و امامان مسلمانان بعد از من هستند که اولِ آنان علی بن ابی‌طالب است و بعد از او به ترتیب نام تک‌تک دوازده‌امام را ذکر کرد.
در تفسیر آیه اولی‌الامر از امام باقر(ع) نقل شده است اولی‌الامر، امامانِ از فرزندان علی و فاطمه(س) هستند تا آنکه روز قیامت برپا شود. در روایت دیگری از امام باقر(ع) آمده است خداوند از اولی‌الامر فقط ما را قصد کرده است و همه مؤمنان را تا روز قیامت به پیروی ما فرمان داده است.
امام صادق(ع): «آنان (اولی‌الامر) علی بن ابی‌طالب، حسن، حسین، علی بن حسین، محمد بن علی و جعفر یعنی من هستیم. سپاسِ خدا را به جای آورید که امامان و رهبرانتان را در زمانی به شما شناساند که مردم آنان را انکار می‌کنند.
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان گفته است منظور از اولی‌الامر افرادی هستند که از نظر عصمت و واجب بودن عمل به دستوراتشان، مانند پیامبرند و این منافات ندارد که مفهوم اولی‌الامر گسترده باشد؛ ولی مصداقش مشخص و محدود؛ چنان‌که در همین آیه، واژه رسول مفهومش گسترده است؛ در صورتی که مقصود از آن فقط حضرت محمد(ص) است.
انتهای خبر/ ج
دیدگاه‌ها