سبلان‌ما گزارش می‌دهد؛

کودتای ۲۸ مرداد نماد ۷۲ سال توطئه استکبار

مرور حوادث ۷۲ سال گذشته، از کودتای شوم ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ تا به امروز به‌وضوح نشان می‌دهد که ماهیت و خوی استکباری قدرت‌های سلطه‌گر به‌ویژه ایالات متحده آمریکا، تغییر چندانی نکرده است و آمریکا همچنان مخالف پیشرفت ایران است.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «سبلان ما»، ۲۸ مرداد مرداد ۱۳۳۲، نقطه‌ای عطف و تلخ در تاریخ معاصر ایران است؛ رویدادی که پیامدهای آن تا به امروز بر حافظه تاریخی و روابط بین‌المللی ایران سایه افکنده است؛ این روز، نه‌تنها شاهد سرنگونی یک دولت مردمی و محبوب، بلکه تجلی بارزی از مداخله‌جویی خارجی بود که بر اساس منافع قدرت‌های بزرگ جهانی شکل گرفت، در آن زمان ایران تحت هدایت آیت‌الله کاشانی و محمد مصدق، نخست‌وزیر منتخب گام در مسیر ملی کردن صنعت نفت برداشته بود؛ اقدامی که با منافع استعماری قدرت‌های غربی به‌ویژه بریتانیا و ایالات متحده آمریکا در تضاد آشکار قرار گرفت.

 درحالی‌که اسناد و اعترافات منتشر شده از سوی خود آمریکایی‌ها، به‌صراحت بر عدم تمایل دولت مصدق به توافق نفتی مطلوب غرب و توجیه اجرای «کودتای ۲۸ مرداد» (با نام رمز عملیات آژاکس) اذعان دارند، ۷۲ سال پس از این واقعه شوم، این پرسش اساسی همچنان در کانون تحلیل‌های سیاسی و تاریخی قرار دارد: آیا خوی استکباری که در آن روز سایه شوم خود را بر سر ملت ایران افکند، تغییری کرده است؟

بررسی دقیق رویدادهای پس از کودتای ۲۸ مرداد، از جمله حمایت همه‌جانبه غرب از عراق در جنگ تحمیلی علیه ایران، اعمال تحریم‌های یک‌جانبه و فلج‌کننده اقتصادی، و حمایت از گروه‌های تروریستی و تجزیه‌طلب که باهدف برهم‌زدن امنیت و ثبات ایران فعالیت می‌کنند، نشان می‌دهد که این خوی استکباری نه‌تنها تغییری ماهوی نکرده، بلکه در اشکال گوناگون و با ابزارهای متفاوت به حیات خود ادامه داده است. هدف غایی و پایدار این سیاست‌ها همواره روشن بوده است: تضعیف، تجزیه و کنترل ملتی قدرتمند که با الهام از آرمان‌های استقلال و پیشرفت، در تلاش برای تعیین سرنوشت خود و ایفای نقش مؤثر در معادلات منطقه‌ای و جهانی است. این گزارش تحلیلی بر آن است تا با بررسی ابعاد مختلف این تقابل ۷۲ساله، ریشه‌های تاریخی و استمرار خوی استکباری غرب، به‌ویژه آمریکا، را تبیین کند.

کودتای ۲۸ مرداد، نماد بی‌اعتمادی و مخالفت آمریکا با پیشرفت ایران

 محسن پناهیان کارشناس برجسته مسائل سیاسی و استراتژیک در گفتگو با خبرنگار «سبلان ما»، کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ را نماد بی‌اعتمادی آمریکا به اراده ملت ایران، نماد مخالفت عمیق و بنیادین آمریکا با مردم‌سالاری و حاکمیت ملی در ایران، و همچنین نماد آشکار مخالفت آمریکا با هرگونه پیشرفت و اقتدار در ایران توصیف می‌کند.

 وی در تشریح چرایی این مخالفت فراگیر با پیشرفت ایران، ریشه‌ها را در منافع استراتژیک و اقتصادی قدرت‌های استعماری جستجو می‌کند.

 پناهیان با اشاره به اهمیت راهبردی صنعت نفت در نظام بین‌الملل در دهه‌های گذشته، تصریح می‌کند: زمانی صنعت نفت یکی از نمادهای اصلی پیشرفت و قدرت اقتصادی در نظام بین‌الملل محسوب می‌شد. ملی کردن صنعت نفت توسط دولت مصدق که باهدف بازگرداندن این ثروت ملی به دست مردم ایران صورت گرفت، از دیدگاه قدرت‌های استعماری، تهدیدی مستقیم علیه منافع آن‌ها تلقی شد. به همین دلیل، علی‌رغم تلاش‌های مصدق برای برقراری روابط بر مبنای احترام متقابل و حتی همکاری با آمریکا، هدف اصلی عملیات آژاکس که به طور مستقیم توسط سازمان سیا و MI6 طراحی و اجرا شد، چیزی جز سرنگونی دولت مردمی مصدق و بازگرداندن کنترل منابع نفتی به غرب نبود.

وی در ادامه، به ماهیت فراگیر بدعهدی‌ها و پیمان‌شکنی‌های مستمر نظام سیاسی آمریکا اشاره کرده و بیان می‌دارد: نظام سیاسی ایالات متحده آمریکا، به‌ویژه در قرن اخیر، به طور عجیبی بر اساس بدعهدی، نقض عهد و زیر پا گذاشتن توافقات بین‌المللی استوار شده است. تاریخ گواه آن است که هر جنگ مخرب و فاجعه‌باری که در طول قرن گذشته اتفاق افتاده، آمریکا در آن نقشی پررنگ و اغلب محرک داشته است. جنایات آمریکا که غالباً با توجیه دروغین حمایت از حقوق بشر یا مقابله با تروریسم صورت‌گرفته، شامل حمایت‌های همه‌جانبه و بی‌دریغی است که از رژیم بعث صدام حسین در طول هشت سال جنگ تحمیلی علیه ایران صورت گرفت. این حمایت‌ها شامل ارسال تسلیحات متعارف و غیرمتعارف، اطلاعات نظامی، و حتی مشاوره‌های راهبردی بود که در نهایت منجر به تحمیل خسارات سنگین جانی و مالی به ملت ایران شد. علاوه بر این، آمریکا همواره از گروه‌های ضدایرانی و سازمان‌های تروریستی که دستشان به خون ملت ایران آغشته است، مانند سازمان مجاهدین خلق (منافقین)، حمایت کرده و به آن‌ها پناه داده است.

پناهیان در تحلیل خود، تنها نیروی مقاومی که در برابر این خوی سیطره‌جویانه و تجاوزگرایانه آمریکا ایستاده و ایستادگی کرده است را انقلاب اسلامی ایران معرفی می‌کند. با استناد به آموزه‌های عمیق قرآنی، مقاومت را نه‌تنها یک ضرورت بلکه کم‌هزینه‌تر از تسلیم در برابر قدرت‌های ظالم و کافر می‌داند و می‌گوید: تنها انقلابی که در طول تاریخ معاصر، شجاعانه و قاطعانه در برابر آمریکا، این قدرت مستکبر و متجاوز، ایستاده و مقاومت کرده است، انقلاب اسلامی ایران است. این ایستادگی، پیام روشن قرآن کریم و سنت پیامبران الهی است که نباید در مقابل کفار، ظالمان و مستکبران تسلیم شد.

پناهیان در پایان، هدف همیشگی آمریکا را تجزیه و تضعیف این ملت محکم و یکپارچه عنوان می‌کند، هدفی که به گفته او، علی‌رغم تمام تلاش‌ها و مداخلات، همواره با شکست و ناکامی مواجه شده است.

 

آمریکا، ۷۲ سال بدون تغییر در خوی استکباری

  ذی‌الله خوشبخت، تحلیلگر مسائل سیاسی و یادگار دوران دفاع مقدس نیز در گفتگوی خود با «سبلان ما»، ضمن تأیید ادامه بدعهدی‌ها و خیانت‌های آمریکا نسبت به ملت ایران، به حوادث اخیر و به‌ویژه جنگ ۱۲ روزه گفت: آمریکا در جنگ تحمیلی اخیر حمله مستقیم به مراکز هسته‌ای ایران، استقلال و حق حاکمیت ملت ایران را هدف قرار داد.

وی با قاطعیت تمام بیان می‌دارد: واقعیت این است که آمریکای کنونی هیچ تفاوت ماهوی و بنیادینی با آمریکای ۷۲ سال پیش، یعنی زمان وقوع کودتای ۲۸ مرداد، ندارد. استعمارگری‌ها، دخالت‌ها و مخالفت‌های این کشور با دستاوردهای علمی و فناوری ایران، دقیقاً در همان چارچوب و منطق پیشین تعریف می‌شود. امروز، انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز، نماد پیشرفت علمی، فناوری و استقلال در نظام بین‌الملل به شمار می‌رود. مخالفت و کارشکنی آمریکا در این زمینه، نشان‌دهنده این است که این کشور همچنان با پیشرفت کشور ما مخالفت می‌کند و تلاش دارد تا ایران را در سطح عقب‌مانده و وابسته نگه دارد.

 خوشبخت بر لزوم درس‌گیری عمیق و عملی از تاریخ و تقویت درونی ملت ایران به‌عنوان راهکار اصلی مقابله با این سیاست‌های خصمانه تأکید می‌کند و می‎گوید: آنچه که در این میان بیش از هر چیز اهمیت دارد، این است که ما باید از همین حوادث تلخ و پیچیده تاریخی، درس‌های اساسی بیاموزیم؛ درس‌هایی که در نهایت ما را قادر سازد از درون خود را تقویت کرده، به توانمندی‌های بومی و ملی خود اتکا کنیم و بر روی پای خود بایستیم. اتکا به خود و تقویت بنیان‌های داخلی، تنها راه تضمین‌کننده استقلال، امنیت و پیشرفت پایدار در برابر فشارهای خارجی و دسیسه‌های قدرت‌های استکباری است.
یک شهروند بازنشسته اردبیلی یز در مرور خاطرات تاریخی ملت ایران درباره ۲۸ مرداد می‌گوید: آن موقع خیلی بچه بودم، پدرم با حسرت از خاطرات ملی‌شدن نفت سخن می‌گفت و ما گوش می‌کردیم یادم می‌آید که پدر می‌گفت: چقدر مردم از مصدق، از نهضت ملی، حمایت می‌کردند. همه هیجان‌زده بودیم و به آینده امیدوار ولی وقتی خبر کودتا و سرنگونی دولت مصدق پخش شد، همه شوکه شدیم. حس می‌کردیم که یک قدرت خارجی، ناگهان وارد کشور شده و سرنوشت ما را، اراده ما را، به طور مستقیم عوض کرده است.

این شهروند از قول پدرش می‌گوید: کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ در آن زمان به‌روشنی به ما یاد داد که نباید به هیچ قدرت خارجی، به هیچ دولت و سازمانی وابسته یا اعتماد کنیم، کمااینکه در زمان شاه هم ما همین حس را داشتیم همان سیاست‌های غلط و همان رویکردهای مداخله‌جویانه ادامه داشت، فقط شکل و شمایل آن تغییر کرده بود و بعد از انقلاب هم تحریم‌های اقتصادی را بر ما تحمیل کردند که زندگی مردم را سخت کرد حمایت از گروه‌ها و افرادی که مخالف نظام و مردم ایران هستند، این‌ها همه نشانه‌هایی از ادامه همان راه و همان تفکر است؛ بنابراین، تنها درسی که از این تاریخ می‌گیریم این است که باید خودمان قوی شویم، باید به توانمندی‌های خودمان تکیه کنیم. این تنها راه نجات و تضمین‌کننده آینده ماست.

دیدگاه جوانان به رویدادهای تاریخی

 برای ما نسل جوان، کودتای ۲۸ مرداد بیشتر به‌عنوان یک نماد تاریخی از استکبار جهانی و تلاش قدرت‌های بزرگ برای سلطه بر ملت‌های دیگر شناخته می‌شود، علی دانشجوی ۲۳ساله و هدیه دانشجوی ۲۰ساله نظرات جالبی دراین‌خصوص دارند، علی می‌گوید: وقتی این رویداد را مطالعه می‌کنیم درک می‌کنیم که چطور منافع صرفاً نفتی و بلندپروازی‌های قدرت‌طلبانه‌ای که از خارج هدایت می‌شد، باعث شد تا یک دولت منتخب مردمی و مورد حمایت اکثریت ملت، سرنگون شود؛ این اتفاق به ما یادآوری می‌کند که استقلال یک ملت، چقدر ارزشمند و حیاتی است و ما هرگز نباید اجازه دهیم هیچ قدرت خارجی، چه سیاسی و چه اقتصادی، برای سرنوشت ما تصمیم بگیرد یا دخالتی در امور داخلی ما داشته باشد.

هدیه در ادامه صحبت‌های علی می‌گوید: متأسفانه، شواهد و قرائن موجود در عرصه بین‌الملل، به‌وضوح نشان می‌دهد که آمریکا هنوز هم به دنبال تضعیف کشورهایی مانند ایران است. دلیل آن هم مشخص است: این کشور نمی‌خواهد قدرت‌های جدیدی در جهان شکل بگیرند و نظم نوین جهانی که مبتنی بر همکاری و احترام متقابل باشد، جایگزین سلطه کنونی آن شود. این وضعیت ایجاب می‌کند که ما همواره هوشیار باشیم و این استقلال را نه‌تنها با مقاومت سیاسی، بلکه با اتکا به توان داخلی خودمان، توسعه علمی، پیشرفت اقتصادی و وحدت ملی حفظ کنیم.

مرور حوادث ۷۲ سال گذشته، از کودتای شوم ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ تا به امروز، به‌وضوح نشان می‌دهد که ماهیت و خوی استکباری قدرت‌های سلطه‌گر، به‌ویژه ایالات متحده آمریکا، تغییر چندانی نکرده است. همان‌گونه که کارشناسان برجسته نیز در تحلیل‌های خود تأکید می‌کنند، سیاست خارجی آمریکا همچنان بر پایه‌های محکم بدعهدی، مداخله‌جویی آشکار در امور داخلی کشورها، و تلاش مستمر برای جلوگیری از پیشرفت و اقتدار ملت‌هایی استوار است که مسیر توسعه و استقلال خود را مستقل از خواست و دیکته‌های آن‌ها دنبال می‌کنند.

نمونه‌های متعدد و آشکاری از این رویکرد در طول این سال‌ها مشاهده شده است: از حمایت همه‌جانبه و بی‌دریغ از رژیم صدام حسین در طول جنگ تحمیلی ۸ ساله علیه ایران که پیامدهای ویرانگری برای ملت ایران داشت، تا اعمال تحریم‌های اقتصادی ظالمانه و فلج‌کننده که با هدف فشار بر مردم و کند کردن روند توسعه کشور صورت‌گرفته است. همچنین، آنچه که به جنگ ۱۲ روزه اخیر موسوم شد و به طور مستقیم مراکز حساس هسته‌ای ایران را هدف قرار داد، همگی فصولی از یک سناریوی واحد و بلندمدت تلاش برای تضعیف، مهار و در نهایت فروپاشی ایران را تشکیل می‌دهند.

اما همان‌گونه که مردم عادی، اعم از نسل‌های گذشته و جوانان امروز، در مصاحبه‌های خود تأکید کردند، درس‌گرفتن از این حوادث تلخ تاریخی و تقویت بنیان‌های داخلی، تنها راهکار مؤثر و پایدار برای مقابله با این خوی استکباری و حفظ استقلال، امنیت و پیشرفت کشور است. ملت ایران، باوجود تمام فشارها، تحریم‌ها و تهدیدها، در طول این سال‌ها نشان داده است که از مقاومتی بی‌نظیر و اراده‌ای پولادین برای دفاع از آرمان‌ها و منافع ملی خود برخوردار است. همین مقاومت مستمر و اتکا به توان داخلی، امید به آینده‌ای روشن‌تر، سرافرازتر و مستقل‌تر را برای این ملت زنده نگه می‌دارد و تضمین‌کننده عبور از هرگونه توطئه و چالش آتی خواهد بود.

انتهای خبر/ ش