احیای شهروند مداری در مدیریت و برنامه ریزیهای شهری با اجرای رویکرد

سبلانه:مشارکت مردم در برنامه ریزی ها و دخالت در چگونگی تصمیم گیری در رابطه با مسائل محلی یکی از شیوه های مهم در تعمیق مردم سالاری در جامعه محسوب می گردد .

به گزارش سبلانه، یکی از ویژگی های اصلی مدیریت محلی در قالب برنامه ریزی ساختاری – راهبردی جدید شهری بویژه در کلانشهرها نفی برنامه ریزی متمرکز و خطی و تقسیم وظایف برنامه ریزی میان سطوح مختلف تصمیم گیری و مدیریت و تاکید بر تقویت نهادهای برنامه ریزی و مدیریت محلی است که این امر اساسا لازمه تحقق توسعه پایدار شهری شهری ، تامین نیازها و ارزش های بومی محسوب می گردد. امروزه در دنیا بویژه در جوامع توسعه یافته این اجماع نظر در میان سیاستمداران و برنامه ریزان بوحود آمده که تغییر محیط زیست شهری به مشکل دلخواه و بهینه مستلزم همراه نمودن شهروندان است که از این باب بتوانند محله ای امن ، توامند ، سالم ، راحت ، پاک و نهایتا زیبا پدید آورند .

بنابراین یکی از ابزارها و خط مشی هایی که برای رسیدن به این هدف و دخالت دادن مردم محله در طراحی و برنامه ریزی ها بکارگیری شده است . مبحث ناحیه محوری و استراتژی توسعه از پایین به بالا در مدیریت شهری جدید بوده است . برنامه ریزان و مدیران شهری امروزه بر این اصل باور دارند که تمرکز گرایی و حجیم نمودن ساختار شهرداری به موازات افزایش شهر نشینی بویژه در کلان شهرها نسخه باطل شده ای است . که حتی در شهرهای متوسط نیز فاقد کمترین کارایی است .

از سویی در کشور ما ایران زمینه مناسب برای مشارکت وجود دارد . روحیه همیاری و تعاون سنتی و تاریخی ما امکان مناسبی بهره گیری از نیروهای مردمی بوجود آورده است و اصولا نهادهای خودجوش مردمی همیشه از مؤثر ترین  عوامل اداره محیط های اجتماعی بشمار می آیند . بنابراین در مدیریت شهری جدید تلاش می شود تا شهروندان در مدیریت امور و تصمیماتی که یه طور مستقیم با سرنوشت آنها مرتبط است مشارکت کنند و بستری ایجاد شود تا آنان چشمان خود را بر روی حقایق محیط اجتماعی خود باز نگهدارند و در جهت رفع نیازهای محیط زیست خود اقدام نمایند ، از سویی اجرای این برنامه موجب خواهد شد تا حلقه اتصال بین شهروندان شوراهای محلی و مدیران شهرداری استحکام بیشتری یافته و مردم احساس کنند که به درخواست آنان اهمیت داده می شود .

 

ویژگی ها و اصول محلی و ناحیه ای نگریستن به شهر :

1. تمرکز زدایی : لاغر شدن ساختار شهرداری در تمام سطوح آن
2. تحقق مدیریت محله ای (شهروندان – مدیران شهری)
3. افزایش بهره وری در منابع انسانی
4. افزایش رضایت مندی مردم
5. تسریع و تسهیل و افزایش کیفیت ارایه خدمات شهری به شهروندان
6. توسعه مشارکت و سهیم نمودن مردم در مدیریت و اداره شهر
7. افزایش کارآمدی و کارایی سازمان مدیریت شهری(شهرداریها)
8. تقویت نگاه سیستمی بر مدیریت شهری
9. برخورداری از توان بخشهای غیر دولتی در اداره امور شهری .

   10- ارتقاء سطح دانش و مهارت نیروی انسانی

مزیت های مدیریت محلی در اداره ی امور

تصمیم گیری بهتر : ساکنان هر محله بهترین شناخت و آگاهی از محیط زیست خود داشته و با تعاملات زیاد و نزدیکی با هم در فرآیند تصمیم سازی کمک شایانی به تصمیم گیران و برنامه ریزان خواهند نمود .

توانمند سازی : دخالت دادن شهروندان ، مدیریت محلی ، اعتماد به نفس ، قابلیت مهارت و تفکر کار گروهی فرآیند مدیریت و ساماندهی شهری را توانمند خواهد نمود .

افزایش روحیه مردم سالاری در جامعه : مشارکت مردم در برنامه ریزی ها و دخالت در چگونگی تصمیم گیری در رابطه با مسائل محلی یکی از شیوه های مهم در تعمیق مردم سالاری در جامعه محسوب می گردد .

آگاهی از قوانین و ضوابط شهری و شهرسازی : یکی از مزیت های این رویکرد بالا بردن آگاهی و بینش مردم محله در ارتباط با قوانین و ضوابط شهرسازی از قبیل آگاهی از طرح های توسعه شهری (طرح جامعه ، طرح تفضیلی ف طرح های ساماندهی ) طرح های موضعی و تراکم ها و انواع کاربری های شهری (مسکونی ، تجادری ، اداری ، فضای سبز  ، کارگاهی ، صنعتی ، فرهنگی ، مذهبی و . . .) سلسله مراتب معابر و گذرهای شهری و . . . است .

توسعه پایدار : محیطی که مردم در آفرینش و خلق آن سهیم هستند احساس دلبستگی بیشتر پیدا می کنند ، بنابراین در نگهداری و حفاظت از آن تلاش زیادی نیز می نمایند .

آموزش حرفه ای : همکاری نزدیک با مردم محله به متخصصان و کارشناسان شهرداری و مدیران شهری برای کسب دید بهتر به جامعه هدف کمک می کند و باعث می شود آنها به شکل موثر عمل کنند و نتایج بهتر کسب کنند .

کاهش و کوتاه کردن سلسله مراتب تصمیم گیری و تصمیم سازی :  ارتباط نزدیک مدیران و شهرداران با مردم محله از یک سو ، زمینه اعتماد سازی آنان را فراهم و از سویی دیگر مفاهیمی از قبیل چه کسی تصمیم می گیرد و برای چه کسانی تصمیم گیری می شود و چه کسانی این تصمیمات را اجرا می کنند به هم نزدیک شده و معقوله مشارکت مردم در سرنوشت خود و فرآیند مدیریت شهری تجلی می بخشد .

حصول نتایج بهتر : از آنجایی که هدف نهایی هر طرحی ارائه راه حل های مناسب برای حل مشکلات است . اگر شهروندان محلی در برنامه ریزی شهری درگیر شوند می توان راه حل های ممکن و پیشنهادی را پیش از انتخاب نهایی آزمایش و اصلاح کرد و نتیجه بهتر بدست آورد .

افزایش رضایتمندی شهروندان : افزایش کارایی ساختار مدیریت شهری در زمینه خدمات شهری ، عمرانی ، شهرسازی معماری و حوزه های اجتماعی و همچنین استحکام حلقه اتصال مردم و مدیران شهری و نزدیک کردن ساختار اجرایی شهرداری ها به مردم در مقیاس های محلی یکی از عمده مزیت های طرح است .

کلام آخر :

رشد سریع شهر نشینی و گسترش شهرها و روستاها پیرامون ، امر بهبود و توسعه مدیریت شهری را هر چه بیشتر ضرورت بخشیده است  . بنابراین می بایست مدیران و کارشناسان شهرداری و مدیریت شهری بدنبال انتخاب مجموعه ای از سیاست های مناسب و هماهنگ در زمینه های استراتژیک باشند تا از یک سو بتوانند به طور مؤثری منابع موجود را در جهت پاسخگویی به نیازهای روز افزون شهرها هدایت کنند و از سویی دیگر با ظرفیت سازی مناسب توان تولیدی آنها را برای توسعه پایدار شهری تقویت نمایند.

 

انتهاي يادداشت/

منبع: كيويميز

مهندس عدالت امیرزاده – کارشناس ارشد مدیریت و شهرداریها