در گزارش «سبلان ما» بخوانید؛
خلخال چگونه به پیشواز عید می‌رود؟
خلخال با پیشینه غنی در روزهای آخر سال از جمله چهارشنبه‌سوری رسومی خاص، ناب و ماندگار دارد که همچنان در این دیار پابرجاست و این آئین گردشگران زیادی را به سمت خود جلب می‌کند.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «
سبلان ما»، در آستانه نو شدن سال و دیدار دوباره زمین و بهار، رسوم زیادی برای گرامیداشت حیات دوباره‌ی زمین وجود دارد که شادی و سرور چهارشنبه آخر سال از آن جمله است.
منطقه خلخال نیز به دلیل پیشینه‌تاریخی و فرهنگی غنی آداب و رسوم جذاب و خاصی را در مناسبت‌های مختلف دارد که همواره مقصد گردشگران بوده و اهالی شهر و نقاط دوردست این شهرستان مسافت های طولانی را طی کرده و در مراسم چهارشنبه سوری در دیار خود شرکت می‌کنند.
شور و هیجانی که قابل وصف نیست
علی کرمی نویسنده و شهروند خلخالی در گفتگو با خبرنگار «
سبلان ما»، گفت: یک هفته تا ۱۰ روز مانده به چهارشنبه سوری، نوجوانان برای جمع آوری علف‌های خشک شده محل‌هایی از صحرا که شیب رو به جنوب داشت، اصطلاحا (گونئی) جایی که برف‌ها آب شده بود را جمع‌آوری و درخانه‌های خود نگهداری می‌کردند.
وی ادامه داد: خانواده‌ها نیز مقدمات شب چهارشنبه سوری را از یکی دو روز قبل آماده می‌کردند، مانند تهیه شیرینی خانگی،حبوبات بو داده( قورقا) تخم‌مرغ‌های رنگی، مقداری سکه، میوه‌های محلی و غیره؛ شب چهارشنبه سوری خانواده‌ها باپوشیدن لباس‌های نو، به پشت بام‌ها می رفتند و بعد از غروب خورشید آتش روش می کردند و یکی یکی از روی آتش می پریدند و سخنان معمول و مخصوص چهارشنبه سوری را زمزمه می کردند؛ همچنین در بعضی از خانواده‌ها آن هم به دست بزرگترها و با فاصله ازاعضای خانواده ترقه (هفت ترقه) می‌زدند وشادی می‌کردند.
نویسنده و شهروند خلخالی اضافه کرد: بعداز مراسم روشن کردن آتش، نوجوانان با در دست داشتن دستمال یا روسری ، به درب منزل دوستان وآشنایان و همسایگان می‌رفتند و با قرار دادن قسمتی از این دستمال در داخل حیاط با صدای بلند می‌گفتند:« قوشاقمی سالا گلسین»، در این هنگام اهل خانه با گشاده‌روئی ، معمولا مادر خانواده، هدایایی مانند شیرینی، تخم مرغ رنگی، سکه، جوراب، شکلات و... به دستمال این نوجوانان می‌بست .
وی افزود: هیجان وخوشحالی حاکی از این کار نوجوانان را برای دریافت هدایای بیشتر، روانه درب خانه های دیگر می‌کرد.
به گزارش «سبلان ما»، کرمی خاطرنشان کرد: مراسم «سو آتاما» (پریدن از روی آب) صبح زود فردای چهارشنبه سوری انجام می‌شود؛ خانواده‌ها برای شرکت در مراسم «سو آتاما» به محله گذر آب زلال روان( رودخانه فصلی) چای می‌رفتند و با پریدن از روی آب، زلالی وپاک بودن در طول سال را نیت می‌کردند و با شادی و خوشحالی به خانه‌های خود باز می‌گشتند و با این این کار و در طول مسیر، خانواده‌ها با خوشحالی از حال همدیگر باخبر شده و جملات محبت‌آمیز وتبریکات چهارشنبه سوری میان آنها رد وبدل می‌شد.
«اود یاندیرما» رسمی ماندگار در خلخال
مهدی ویسانیان عکاس و فعال رسانه‌ای در گفتگو با خبرنگار «
سبلان ما»، گفت: می‌گویند كه این روز را هر طوری شروع كنی تا چهارشنبه سال بعد تمامی روزها را همانطور سپری خواهی كرد؛ یعنی اگر این روز را با شادی و محبت و مهربانی شروع كنی تمامی یك سال را خیر می‌بینید.
وی ادامه داد: در این شب تمامی خانواده‌ها برای خود آتشی كوچك روشن كرده و دور تا دور آن حلقه زده و به نوبت همه یكی یكی از روی آتش می‌پرند؛ بچه‌ها و بزرگترها موقع پریدن از روی آتش با شور و شوقی وصف ناپذیر این عبارت را تكرار می كنند:« آتیل باتیل چرشنبه بختیم آچیل چرشنبه داملاری».
«جیزیقلاماخ» ( خط انداختن بر پشت خانه)
فعال رسانه‌ای خط انداختن بر پشت خانه را از دیگر رسم ماندگار در شب های چهارشنبه سوری در خلخال اشاره کرد و گفت: در این شب در تمامی خانه ها افراد پشت بام رفته و پشت بام را از چهار طرف خط می اندازند.
وی ادامه داد: در ابتدای آتش چهارشنبه مقداری گندم را در یك سینی روی آتش گذاشته و می پزند كه به آن قوورقا می‌گویند؛ هیچ كس حق ندارد از اولین قوورقایی كه بدست آمد بخورد؛ قوورقا را به بچه‌ها می‌دهند و بچه‌ها آن را در تمامی خانه پخش می‌كنند و این كار برای خانه خوش یوم می‌شود و مقداری نیز روی زمین می‌ریزنند به عنوان حق پرنده ها و حیوانات و در آخر همه اهل خانه قوورقای دیگری تهیه و به اتفاق می‌خورند.
«قولاق آسما دبی»، رسم گوش ایستادن
ویسانیان اضافه کرد: قولاق آسما دبی ( رسم گوش ایستادن) از دیگر رسوم ماندگار در شب چهارشنبه سوری است که در این شب و قبل از صرف شام تمام افراد نیت می‌كنند و سپس برای دریافت پاسخ نیت خود گوشهایشان را گرفته و به دم در خانه یكی از همسایه ها یا آشنایان می‌روند و سپس در آن حالی كه گوش ایستاده‌اند گوشهایشان را باز كرده و در آن حال هر صحبتی را كه شنیده اند پاسخ نیت خود حساب می‌كنند.
وی در پایان افزود: همچنین در این روز همه خانه‌ها شیر برنج پخته و قبل از اینكه خودشان از آن بخورند در حد توان شیر برنج‌ها را به تمامی آشنایان و همسایه‌ها پخش می‌كنند و دریافت‌كننده‌های شیربرنج‌ها به كسانی كه شیربرنج را تحویل می‌دهند چیزی به عنوان تحفه می‌دهند مانند: تخم‌مرغ رنگ شده یا پول و هدیه می‌دهند.
شال اندازی رسمی قدیمی و فراموش نشدنی در خلخال
محسن حبیبی شاعر و پژوهشگر اهل خلخال در گفتگو با خبرنگار «
سبلان ما»، به دیگر رسوم ماندگار در منطقه خلخال اشاره کرد و گفت: شال‌اندازی از رسومات زیبا و به یادماندنی شب چهارشنبه است؛ این رسم هم توسط بچه‌ها و هم توسط بزرگترها اجرا می شود .
وی ادامه داد: در این شب مخفیانه افراد به پشت بام سایر اهالی رفته و از روشنایی آنها و یا جلوی پنجره آنها شال را آویزان می كنند كه صاحبخانه باید در این شال مقداری سوغات بگذارد و تحویل دهد؛ اكثرا این سوغاتی ا شامل تخم‌مرغ رنگ شده، قوورقا، سیب، گلابی، شیرینی و … است.
پژوهشگر خلخالی افزود: در این رسم گاها پسری كه دختر صاحبخانه را پسندیده سوغات بسته شده به شال را نمی‌پذیرد و آن را به زمین می ریزد و از صاحبخانه می خواهد كه دخترش را به شال ببندد! در این حال اگر اصرار پسر ادامه یابد صاحبخانه نشانی از دخترش را به شال بسته و به پسر تحویل می‌دهد. پسر نیز آن نشانی را تا زمان آمدنش به خاستگاری نگه می‌دارد.
رسم «چرشنبه‌لیخ» در خلخال
به گزارش «
سبلان ما»، وی افزود: درخلخال رسم است که در چهارشنبه سوری، آنهایی که نامزد هستند، از خانه داماد به خانه عروس «چرشنبه‌لیخ» می‌فرستند؛ «چرشنبه‌لیخ» شامل انواع تنقلات و خشکبار و آجیل و میوه و شیرینی‌های محلی خلخال از جمله قند‌چورگی(نان برنجی)، بالاباتماز(قطاب)، قلیب‌چورگی(نان پنجره‌ای) و نان‌های محلی مثل نزیک و چای‌چورگی و تل‌تل و شام شامل غذای ویژه چهارشنبه‌سوری خلخال شَش‌انداز به همراه برنج و یک نوع غذای دیگر و در کنار اون یک سری کادو و هدیه شامل یک یا چند قطعه طلا و پارچه است.
انتهای خبر/ ش
دیدگاه‌ها