تشریح و تبیین سیاستهای کلی برنامه توسعه ششم با محوریت اقتصاد مقاومتی و رویکرد تحلیلی

ضرورت امروز جامعه ما منطبق گردیده با راهبرد توسعه کشور و این یک فرصت استراتژیک را فراهم نموده است. اقتصاد مقاومتی ضرورتی راهبردی برای توسعه کشور و همچنین راهکاری برای مقابله با تحریم‌های استکبار می‌باشد. سیاست‌های کلی ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری به مانن

به گزارش خبرنگار ،ضرورت امروز جامعه ما منطبق گردیده با راهبرد توسعه کشور و این یک فرصت استراتژیک را فراهم نموده است. اقتصاد مقاومتی ضرورتی راهبردی برای توسعه کشور و همچنین راهکاری برای مقابله با تحریم‌های استکبار می‌باشد. سیاست‌های کلی ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری به مانند مسیرهای روشن در عرصه‌های مختلف می‌باشد که نیازمند پیمودن و گام نهادن در این مسیرهاست. با بررسی بندهای 80 گانه سیاست‌های ابلاغی در قالب تحلیل  [1]SWOT علمی و عملی بودن فرامین رهبری با رویکردی دیگر تشریح می‌شود که به این نکته اذعان نماییم که تنها تلاش و کوشش در مسیر ترسیم شده وظیفه راهبردی احاد جامعه است. و نتیجه روشن عمل به سیاست‌های ابلاغی رهبر توسعه ، پیشرفت ، خودکفایی و تبدیل شدن ایران به قدرت برتر جهانی خواهد بود.

واژگان کلیدی : اقتصاد مقاومتی، خودکفایی، SWOT، راهبرد

                            

مقدمه :

توانایی و خود اتکایی هر ملتی باعث سربلندی و سر افرازی آن ملت در تمام عرصه‌های بین المللی و برای قرون متمادی خواهد بود چرا که خواستن هر چیزی همراه با فرهنگ سازی و نهادینه شدن آن فعل میسر خواهد بود. اگر ملتی به خودباوری لازم برسد آن وقت است که درهای بسته‌ای که گمان گشودن آن را حتی در مخیله نمی‌دید به راحتی گشوده خواهد دید و برای نیل به این مهم، رهبر و هدایت‌گری عالم و فرهیخته لازم است و دیگر مابقی تلاش صادقانه است و نتیجه ساختن آینده‌ی روشن، به لطف خدا شرایط برای تعالی ملت ایران فراهم است و تنها تلاش و کوششی بسیجی وار لازم است تا بسازیم وطنی را که لایق یک شیعه منتظر است. رهبر معظم طی رهنمودهای سلسله وار خویش همواره معیشت و اقتصاد امت اسلامی را مهم و ضروری دانسته‌اند و در تبیین راهکارها برای مسئولین و مردم فرمایشات سلسله‌وار و راهبردی را ایراد فرموده‌اند، برای نمونه در مورخه 1/1/94 در جمع زائران و مجاوران حرم رضوی در مورد اقتصاد مقاومتی فرمودند: ( این الگو البتّه مخصوص ما نیست؛ الگوی اقتصاد مقاومتی را بعضی از کشورهای دیگر هم برای خودشان پیش‌بینی کردند، انتخاب کردند، اثرش را هم دیدند. نقطه‌ی کانونی اقتصاد مقاومتی عبارت است از درون‌زایی در کنار برون‌گرایی. درون‌زایی به معنای انزواطلبی تعبیر نشود؛ درون‌زایی با نگاه به بیرون و با گرایش به بیرون جامعه امّا تکیه به توانایی درونی و به ظرفیّت درونی که حالا مقداری عرض خواهم کرد؛ قبلاً هم مطالب زیادی در این زمینه گفته‌ایم.) (1)؛ راهبرد مشخص شده است و هر فردی در زمینه کاری و مطالعاتی خویش می‌تواند راه‌حل‌های عملی شدن اقتصاد مقاومتی را تدوین نموده و به کار بندد، مقاله حاضر تلاش دارد تا در جهت تفسیر و تشریح سیاستهای کلی ابلاغی حضرت آقا با سیستم تحلیل راهبردی SWOT ، این مهم را یاد آوری نماید که علاوه بر علمی بودن، سیاست‌های ابلاغی، عملی و کاربردی نیز می‌باشد. و در صورت تحقق بندبند سیاست‌های ابلاغی ایران نه تنها آرمان شهری توسعه یافته است بلکه تبدیل به یک قدرت جهانی خواهد شد که در تمام زمینه‌ها خودکفا بوده و بهترین تعامل را با سایر کشورها خواهد داشت.

تعاریف :

اقتصاد مقاومتی (Resistive economy) روشی برای مقابله با تحریم‌ها علیه یک منطقه یا کشور تحریم شده می‌باشد. در شرایطی که صادرات و واردات هیچ‌ کدام برای آن کشور مجاز نمی‌باشد. اقتصاد مقاومتی به معنی تشخیص حوزه‌های فشار و متعاقباً تلاش برای کنترل و بی‌اثر کردن تاثیرآن‌ها می‌باشد و در شرایط آرمانی تبدیل چنین فشارهایی به فرصت است همچنین برای رسیدن به اقتصاد مقاومتی باید وابستگی‌های خارجی کاهش یابد و بر تولید داخلی کشور و تلاش برای خود اتکایی تاکید گردد.(2)

اقتصاد مقاومتی از اقتصاد ریاضتی متفاوت است. ریاضت اقتصادی (Austerity)، در علم اقتصاد به طرحی گفته می‌شود که دولت‌ها برای کاهش هزینه‌ها و برای رفع کسری بودجه یا به منظور نشان دادن نظم مالی دولت به طلبکاران، به کاهش و یا حذف ارائه برخی خدمات و مزایای عمومی دست می‌زنند. این طرح که به منظور مقابله با کسری بودجه توسط برخی دولت‌ها انجام می‌شود گاهی اوقات با افزایش میزان مالیات و افزایش دریافت وام‌ها و کمک‌های مالی خارجی می‌انجامد. واژه ریاضت اقتصادی، به عنوان واژه سال ۲۰۱۰ دانشنامه Merriam-Webster انتخاب شد.(3)

با توجه به شرایط حساس کنونی ایران و منطقه ، ضروری است که با توجه به داشته‌های ملی و بومی راهی برای رسیدن به اهداف جامعه ایرانی در همه عرصه ها ترسیم کنیم و در یک چهارچوب مشخص اما قابل انعطاف حرکت نماییم . در بحث اقتصاد مقاومتی می توان با تحلیل SWOT به راهکاری ملی و بومی دست یافت.

در تحلیل SWOT اقتصاد مقاومتی با بررسی نقاط قوت و ضعف داخل کشور و تهدیدات و فرصتهای منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای می‌توان به راه حل‌های کلی و راهبردی برای مسائل اقتصادی کشور طرح ریزی نمود.(4)

مقام معظم رهبری در 9/4/1394 در نامه‌ای به رئیس جمهور سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه را ابلاغ فرمودند، این سیاست‌های کلی بر پایه‌ی محورهای سه‌گانه‌ی «اقتصاد مقاومتی»، «پیشتازی در عرصه علم و فناوری» و «تعالی و مقاوم‌سازی فرهنگی» و با در نظر گرفتن واقعیت‌های موجود در صحنه داخلی و خارجی تنظیم شده است تا با تحقق اهداف برنامه ششم، به ارائه الگوی برآمده از تفکر اسلامی در زمینه پیشرفت که بکلّی مستقل از نظام سرمایه‌داری جهانی است، کمک کند.

در سیاست‌های ابلاغی رهبری اقتصاد خرد و کلان، امنیت ملی، فرهنگی، فنآوری و ارتباطات، سیاست خارجه و داخله، امور اجتماعی، امور حقوقی و قضایی و مسئله اشتغال زایی بصورت کاملا راهبردی و مشخص مطرح گردیده است. 31 بند از سیاست‌های ابلاغی 80 بندی ، اشاره مستقیمی به مقوله اقتصادی دارد و مابقی بندها به شاخه‌های فرعی اقتصاد که مرتبط است با تمام جنبه‌های وابسته به مباحث مالی، می‌پردازد.

برای تحلیل SWOT با بررسی نقاط قوت و ضعف یک شرکت ، سازمان یا جامعه و همچنین با روشن کردن تهدیدات و فرصت های خارجی که برای جامعه هدف قابل بیان هست می توان به ماتریکس راهبردی دست یافت که هدف آن رسیدن به مرحله‌ای است که نقاط ضعف و تهدیدات از بین بروند و یا با ترکیبی از قدرت ها و فرصت ها تعدیل شده و به حاشیه رانده شوند که برآیند و نتیجه رشد و پیشرفت سیستم باشد. لازم به یا آوری می باشد که تحلیل SWOT هر چند وقت باید بروز شود چرا که تهدیدات و فرصتها ثابت نیستند همچنین که نقاط ضعف و قوت نیز دائمی نیستند. پس برای کارآمدی این تحلیل بررسی‌های دوره‌ای از ضروریات بدیهی می‌باشد.

سیاست‌های کلی ابلاغی حضرت آقا در جهت برنامه ششم توسعه دارای ۸۰ بند و شامل سرفصل‌های امور: «اقتصادی»، «فناوری اطلاعات و ارتباطات»، «اجتماعی»، «دفاعی و امنیتی»، «سیاست خارجی»، «حقوقی و قضایی»، «فرهنگی» و «علم، فناوری و نوآوری» است.(5) که در تحلیل SWOT  موارد ذکر شده حضرت آقا در ماتریکس راهبردی SWOT بررسی و تحلیل شده است.

 

نقاط قوت (Strength):(6)

• ایران رتبه 18 پهناورترین کشورها را دارد.
• ایران رتبه 17 پر جمعیت ترین کشور جهان را دارد.
• رتبه 3 ذخایر نفت از آن ایران است.
• رتبه 2 ذخایر ثبت شده گاز طبیعی متعلق است به ایران.
• رتبه 9 تولیدات معدنی.
• ایران رتبه 15 زمین‌های کشاورزی را بخود اختصاص داده است.
•  رتبه 22 ماشین آلات کشاورزی برای ایران به ثبت رسیده است.
• رتبه 18 تولید برق در جهان.
• رتبه 13در تولید غلات
• رتبه 18 در تولید ناخالص ملی
• برخورداری از موقعیت ژئوپلتیکی مناسب در منطقه و جهان
• رتبه ۱ در تولید: زعفران، پسته، خاویار، زرشک، میوه های توتی و انار
• رتبه ۲ در تولید: زرد آلو، خرما
• رتبه ۳ در تولید: هندوانه، گیلاس، طالبی، سیب، خیار
• رتبه ۴ در تولید: گوسفند، میوه جات، به، پشم، بادام، گردو
• رتبه ۵ در تولید: سبزیجات، رازیانه، نخود
• رتبه ۶ در تولید: آجیل، شیر گاو، گوجه فرنگی
• رتبه ۷ در تولید: انگور، پیاز، آلبالو، کیوی، شیر گوسفند
• رتبه ۸ در تولید: ادویه جات، هلو، نارنگی، لیمو (زرد و سبز)، پرتقال، شیر بز، کدو، کدو تنبل
• رتبه ۹ در تولید: عدس
• رتبه ۱۰ خرمالو، چای، عسل
• رتبه 10 جاذبه های باستانی
• رتبه 15 جاذبه طبیعی و گردشگری
• چهار فصل بودن کشور
• دسترسی به آبهای آزاد

 

نقاط ضعف (Weaknesses):

5. تورم دو رقمی
5. رکود
5. بیکاری دو رقمی
5. اقتصاد وابسته به نفت
6. عدم ثبات مدیریتی و سیستم مدیر گزینی ناکارآمد و اعمال نشدن مدیریت واحد
5. ناکارآمدی سیاست های پولی و مالی
5. فرارهای مالیاتی بدلیل سیستم ضعیف کنترل بر مشاغل
5. اهمیت ندادن به ظرفیت های موجود اقتصادی کشور و بی برنامه بودن به خصوص در محدوده‌های محروم کشور.
5. بکار نگرفتن کارشناسان متخصص و متعهد در برخی تصمیم گیریها.
5. اتلاف سرمایه در پرژه های بدون توجیه اقتصادی.
5. اجرای ضعیف و ناقص پروژه های عمرانی.
5. طولانی بودن پروسه کارآفرینی و ناکافی بودن حمایتها از کارآفرینان.
5. نبود یک حمایت مستمر از تولید کنندگان.
5. عدم شناسایی بازارهای جدید بین المللی برای محصولات داخلی، صادرات بی برنامه
5. تمایل کم رنگ به کار و تلاش در خانواده بطور تعاونی.
5. بالا بودن مصرف به تولید و بهره وری پایین کار
5. توزیع نامتناسب فرصت های درآمدی در کشور
5. وجود رانت‌های متعدد اقتصادی
5. وجود نقدینگی غیر مولد
5. خروج بسیاری از متخصصین و کارآمدین از کشور
5. ورود بی رویه کالاهایی که تولید داخلی دارند
5. ناکارآمدی اهرم‌های نظارتی در برخی جنبه‌های اقتصادی که منجر به ایجاد زمینه برای فساد مالی می‌شود.
5. رکود و ضعف صنعت گردشگری

 

فرصتها (Opportunities):

• نزدیکی به بازارهای مصرف منطقه‌ای
• نیاز منطقه به محصولات تولیدی ایران از جمله برق، محصولات کشاورزی و صنایع پتروشیمی و...
• کمبود نیروی متخصص در بسیاری از عرصه های علمی در کشورهای همسایه و آسیای صغیر
• وجود بی ثباتی در اقتصاد جهان و منطقه
• نیاز کشورهای در حال توسعه به دانش هسته‌ای و بسیاری از تکنولوژی‌های بومی شده در ایران همچون سد سازی، تولید سیمان و صنایع خودرویی
• تاثیر گذاری سیاسی ایران در منطقه و جهان
• درگیری کشورهای رقیب ایران در منطقه با بی ثباتی‌های سیاسی و البته جنگ
• توافق هسته‌ای ایران با کشورهای طرف مذاکره

 

تهدیدها (Threats):

• افزایش تحریمها وداشتن تاثیرات منفی علیه کشور ایران
• افزایش توان اقتصادی کشورهای رقیب ایران در منطقه همچون ترکیه
• بهانه های حقوق بشری که تمامی هم ندارند
• شبکه های ماهواره ای که بنیان خانواده‌ی ایرانی را هدف قرارداده است.
• تبلیغ فرهنگ بی بند باری و تجمل گرایی از سوی شبکه های وابسته
• افزایش مصرف کالاهای خارجی و عدم کیفیت محصولات داخلی
• افزایش تبلیغات ایران هراسی غرب
• سایه تهدیدات نظامی دشمنان کشور

 

ماتریکس SWOT

به هر حال جامعه مورد بررسی نباید منتظر به وجود آمدن فرصت‌هایی استثنایی در محیط خارجی باشد، بلکه باید تلاش کند تا با تقویت نقاط قوت خود مزیت‌های جدیدی برای رقابت خلق نماید. ایجاد این برتری‌ها از طریق هماهنگی بین قوت‌ها و توانایی‌های درونی موجود و فرصت‌های خرد و کلان خارج از سیستم به تقویت و پیشرفت خویش اهتمام ورزد، اهمیت فرصت خارجی به قدری است که سازمان انگیزه‌ی لازم برای غلبه بر ضعف داخلی را نیز پیدا خواهد کرد. آنچه که مهم است یافتن راهکارهایی برای توسعه حداکثری است.

برای توسعه‌ی این استراتژی‌ها، یعنی همان استراتژی‌هایی که باعث هماهنگی قوت‌های درون سیستمی با فرصت‌های خارج سیستمی است . می‌توان از ماتریکسSWOT بهره برد. این روش در صورت شناخت دقیق و به کار گیری صحیح بسیار کارآمد خواهد بود.

نکته: با توجه به بدیهی بودن ضرورت و اهمیت پوشاندن نقاط ضعف با نقاط قوت SW ، همچنین تهدیدات و  فرصت‌ها OT به جهت بررسی در سایر قسمت‌ها صرف نظر می‌شود. 

ماتریکسTOWS یا SWOT

ضعفها	قوتها
استراتژی‌های W-O	استراتژی‌هایO-S	فرصت‌ها
استراتژی‌هایW-T	استراتژی‌هایS-T	تهدیدات

 

استراتژی‌هایW-O : با تکیه به فرصت‌ها سعی می‌شود بر نقاط ضعف غلبه شود.

• با توجه به گشایش سیاسی رخ داده در عرصه سیاست بین المللی به واسطه توافق هسته ای زمینه لازم برای صدور کالاها، خدمات و محصولات کشاورزی ایران بیشتر از گذشته فراهم شده است. با یک مدیریت برنامه ریزی شده صادرات کشور را می توان افزایش چشمگیری داد. همچنین با واردات تکنولوژی های مورد نیاز جهت توسعه بخش‌هایی که مغفول مانده در جهت تقویت هرچه بیشتر اقتصاد ملی کوشید.
• بی ثباتی‌های کشورهای رقیب فرصت مناسبی را برای جذب سرمایه گذار داخلی و خارجی برای توسعه کشور به همراه خواهد داشت که نتیجه آن افزایش تولید، کاهش بیکاری و خروج از رکود خواهد بود.
• نزدیکی به بازارهای مصرف علاوه بر آسانی صادرات نیازمند توسعه زیر ساخت‌های ریلی، جاده‌ای و مسافرت‌های هوایی می‌باشد.
• تقویت گردشگری خارجی در بحث توریسم سلامت با توجه به نیاز همسایگان به دانش پزشکی متخصصان کشور.

بندهایی از سیاست کلی ابلاغی حضرت آقا که در ارتباط با WO  می باشد بدین شرح است:

۲- بهبود مستمر فضای کسب و کار و تقویت ساختار رقابتی و رقابت‌پذیری بازارها.

۳- مشارکت و بهره‌گیری مناسب از ظرفیت نهادهای عمومی غیردولتی با ایفای نقش ملی و فراملی آنها در تحقق اقتصاد مقاومتی.

۹- اعمال نظارت کامل و فراگیر بانک مرکزی بر بازار و مؤسسات پولی، بانکی و اعتباری و ساماندهی مؤسسات و بازارهای غیرمتشکل پولی و مالی در جهت ارتقاء شفافیت و سلامت و کاهش نسبتِ مطالبات غیرجاری به تسهیلات.

۱-۱۰- استقلال مدیریت حساب‌ها از بانک مرکزی.

۲-۱۰- ارائه تسهیلات از منابع صندوق توسعه ملی به بخش‌های غیردولتی به صورت ارزی.

۳-۱۰- استقلال مصارف صندوق توسعه ملی از تکالیف بودجه‌ای و قوانین عادی.

۴-۱۰- سپرده‌گذاری ارزی حداکثر ۲۰ درصد از منابع ورودی صندوق، نزد بانک‌های عامل در قبال اخذ خط اعتباری ریالی از بانک‌های مذکور برای ارائه تسهیلات ریالی به بخش کشاورزی، صنایع کوچک و متوسط و تعاونی با معرفی صندوق توسعه ملی.

۱۱- تکمیل زنجیره ارزش صنعت نفت و گاز و کاهش شدت انرژی.

۱۲- حمایت از تأسیس شرکت‌های غیردولتی برای سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های اکتشاف (نه مالکیت)، بهره‌برداری و توسعه میادین نفت و گاز کشور بویژه میادین مشترک در چارچوب سیاستهای کلی اصل ۴۴.

۱۷- دانش بنیان نمودن صنایع بالادستی و پایین‌دستی نفت و گاز با تأسیس و تقویت شرکت‌های دانش‌بنیان برای طراحی، مهندسی، ساخت، نصب تجهیزات و انتقال فناوری به منظور افزایش خودکفایی.

۱۸- افزایش مستمر ضریب بازیافت و برداشت نهایی از مخازن و چاه‌های نفت و گاز.

۲۰- اتخاذ برنامه‌ها و اقدامات اجرایی جهت توسعه روستایی کشور برای تثبیت جمعیت و تشویق مهاجرت به مناطق روستایی و عشایری (کانون تولید و ارزش آفرینی) با برنامه‌ریزی و مدیریت بهینه در سطح ملی، منطقه‌ای و محلی، تعیین سهم واقعی در توزیع منابع و ارتقاء شأنو منزلت اجتماعی، ایجاد فرصت‌های جدید اقتصادی و حمایت‌های ویژه از فعالیت‌های کارآفرینی و اشتغال‌زایی مزیت‌دار بومی و مقاوم‌سازی تأسیسات و زیرساخت‌ها و اماکن روستایی با تأکید بر بند۹ سیاست‌های کلی کشاورزی.

۲۳- توسعه بازارهای دریایی و ایجاد مناطق مهم اقتصادی در زمینه‌های دارای مزیت.

۲۷- دانش‌بنیان نمودن شیوه تولید و محصولات صنعتی و خدمات وابسته به آن، نشان‌سازی تجاری و تقویت حضور در بازارهای منطقه و جهان.

۲۸- اولویت دادن به حوزه‌های راهبردی صنعتی (از قبیل صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، حمل ونقل، مواد پیشرفته، ساختمان، فناوری اطلاعات و ارتباطات، هوا فضا، دریا، آب و کشاورزی) و افزایش ضریب نفوذ فناوری‌های پیشرفته در آنها.

۲۹- اولویت دادن به تأمین مواد مورد نیاز صنایع داخلی کشور با تأکید بر تکمیل ظرفیت زنجیره ارزش افزوده مواد معدنی و اجرای بند ۳ سیاست‌های کلی معدن.

۳۰- تدوین و اجرای سند جامع و نقشه راه تحول نظام استانداردسازی کشور و مدیریت کیفیت.

۴۱- توانمند‌سازی و خوداتکائی اقشار و گروه‌های محروم در برنامه‌های مربوط به رفاه و تأمین اجتماعی.

۴۲- ارتقاء کیفیت و اصلاح ساختار بیمه‌های تأمین اجتماعی پایه (شامل بیمه درمان، بازنشستگی، ازکارافتادگی و...) برای آحاد مردم.

۴۳- اجرای سیاست‌های کلی سلامت با تصویب قوانین و مقررات لازم با تأکید بر:

۱-۴۳- تهیه پیوست سلامت برای قوانین مرتبط و طرح‌های کلان توسعه‌ای.

۲-۴۳- اصلاح ساختار نظام سلامت براساس بند۷ سیاست‌های کلی سلامت.

۳-۴۳- تأمین منابع مالی پایدار برای بخش سلامت و توسعه کمی و کیفی بیمه‌های سلامت.

۴-۴۳- افزایش و بهبود کیفیت و ایمنی خدمات و مراقبت‌های جامع و یکپارچه سلامت در قالب شبکه بهداشتی و درمانی منطبق بر نظام سطح‌بندی و ارجاع.

۴۹- سامان‌بخشی مناطق حاشیه‌نشین و پیشگیری و کنترل ناهنجاری‌های عمومی ناشی از آن.

۵۱- حمایت از صنایع دستی و صیانت از میراث فرهنگی کشور.

۷۷- توسعه علوم پایه و تحقیقات بنیادی، نظریه‌پردازی و نوآوری در چارچوب سیاست‌های کلی علم و فناوری و نقشه جامع علمی کشور.

۱-۷۷- ساماندهی نظام ملی آمار و اطلاعات علمی، پژوهشی و فناوری جامع و کارآمد.

۲-۷۷- تحول و ارتقاء علوم انسانی بویژه تعمیق شناخت معارف دینی و مبانی انقلاب اسلامی.

۷۸- تنظیم رابطه متقابل تحصیل با اشتغال و متناسب‌سازی سطوح و رشته‌های تحصیلی با نقشه جامع علمی کشور و نیازهای تولید و اشتغال.

80- توسعه و ساماندهی نظام ملی نوآوری و حمایت از پژوهش‌های مسأله‌محور و تجاری‌سازی پژوهش و نوآوری، و توسعه نظام جامع تأمین مالی در جهت پاسخ به نیاز اقتصاد دانش‌بنیان.

 

استراتژی‌هایS-O : با تکیه بر نقاط قوت از فرصت‌ها استفاده می‌شود.

• نیاز منطقه به محصولات تولیدی ایران از جمله برق، محصولات کشاورزی و صنایع پتروشیمی و...همچنین نزدیکی به بازارهای مصرف منطقه‌ای عرصه را فراهم می آورد که بتوان محصولات کشاورزی فراوانی که در ایران وجود دارد را به خارج از کشور صادر نمود و ارض آوری مناسبی را عاید کشور نمود.
• کمبود نیروی متخصص در بسیاری از عرصه های علمی در کشورهای همسایه و آسیای صغیر عرصه مناسبی برای صدور نیروی انسانی متخصص به آن مناطق می باشد همچنین مراکز علمی و تحقیقاتی کشور می تواند نقش مهمی در تربیت نیروی انسانی کشورهای منطقه را ایفا نماید.
• نیاز کشورهای در حال توسعه به دانش هسته‌ای و بسیاری از تکنولوژی‌های بومی شده در ایران همچون سد سازی، تولید سیمان و صنایع خودرویی بستر مناسبی برای صدور تکنولوژی و صنعت فراهم می کند.
• درگیری کشورهای رقیب ایران در منطقه با بی ثباتی‌های سیاسی و البته جنگ؛ و امنیت و آرامش ایران خواهد توانست سرمایه گزاران داخلی و خارجی را برای سرمایه گزاری در ایران ترغیب خواهد کرد.

 

بندهایی از سیاست کلی ابلاغی حضرت آقا که در ارتباط با SO  می باشد بدین شرح است:

۱-  رشد اقتصادی شتابان و پایدار و اشتغال‌زا به گونه‌ای که با بسیج همه امکانات و ظرفیت‌های کشور، متوسط رشد ۸ درصد در طول برنامه محقق شود.

۵- گسترش و تعمیق نظام جامع تأمین مالی و ابزارهای آن (بازار پول، بازار سرمایه و بیمه‌ها) با مشارکت اشخاص حقیقی و حقوقی داخلی و خارجی و افزایش سهم مؤثر بازار سرمایه در جهت توسعه سرمایه‌گذاری و ثبات و پایداری و کاهش خطرپذیری فعالیت‌های تجاری و اقتصادی کشور با تأکید بر ارتقاء شفافیت و سلامت نظام مالی.

۶- تأمین مالی فعالیت‌های خرد و متوسط به وسیله نظام بانکی.

۷- ارتقاء کیفی و کمّی نظام جامع صنعت بیمه و ابزارهای آن (بازارهای رقابتی، بیمه‌ اتکایی و...) با مشارکت اشخاص حقیقی و حقوقی داخلی و خارجی به منظور توسعه سرمایه‌گذاری و ثبات و پایداری و کاهش خطرپذیری فعالیت‌های تجاری و اقتصادی کشور.

۸- جذب سرمایه ایرانیان خارج از کشور و سرمایه‌گذاران خارجی با ایجاد انگیزه و مشوق‌های لازم.

۱۳- افزایش سهم انرژی‌های تجدیدپذیر و نوین و گسترش نیروگاه‌های پراکنده و کوچک مقیاس.

۱۴- تحقق کامل هدفمندسازی یارانه‌ها در جهت افزایش تولید، اشتغال و بهره‌وری، کاهش شدت انرژی و ارتقاء شاخص‌های عدالت اجتماعی.

۱۵- واگذاری طرح‌های جمع‌آوری، مهار، کنترل و بهره‌برداری از گازهای همراه تولید در کلیه میادین نفت و تأسیسات صنعت نفت به مردم.

۱۶- افزایش ارزش افزوده از طریق تکمیل زنجیره ارزش صنعت نفت و گاز و توسعه تولید کالاهای دارای بازدهی بهینه (براساس شاخص شدت مصرف انرژی).

۱۹- تقسیم کار و تعیین نقش ملی در مناطق، استان‌ها، نواحی و سواحل و جزایر کشور با رعایت الزامات آن در چارچوب سیاست‌های کلیِ مربوط، به منظور افزایش تولید ثروت ملی و حمایت دولت از سرمایه‌گذاری در مناطق کمتر توسعه یافته و روستایی.

۲۱- توسعه اقتصاد دریایی جنوب کشور در محور چابهار به خرمشهر باتأکید برسواحل مکران.

۲۲- برنامه‌ریزی برای دستیابی به ضریب جینی۳۴ ( ضریب جینی شاخصی اقتصادی برای محاسبه‌ی توزیع ثروت در میان مردم است. بالا بودن این ضریب در یک کشور معمولاً به عنوان شاخصی از بالا بودن اختلاف طبقاتی و نابرابری درآمدی در این کشور در نظر گرفته می‌شود. در حال حاضر ضریب جینی ایران 3/38 می باشد.)

۲۶- افزایش نرخ رشد ارزش افزوده بخش‌های صنعت، معدن و صنایع معدنی و افزایش صادرات محصولات آن با اجرای سیاست‌های کلی صنعت و معدن.

۲۴- اولویتِ ‌بخشِ ریلی در توسعه حمل و نقل و ایجاد مزیت رقابتی برای آن.

۲۵- توسعه حمل و نقل ریلی باری با اولویت تجهیز شبکه و پایانه‌های باری و اتصال شبکه به مراکز بزرگ اقتصادی، تجاری و صنعتی و مبادی ورودی و خروجی مهم کشور و شبکه‌های ریلی منطقه‌ای و جهانی به ویژه کریدور شمال –جنوب با هدف توسعه صادرات وترانزیت بار.

۳۱- استقرار نظام جامع و کارآمد آمار و اطلاعات کشور.

۳۲- کسب جایگاه برتر منطقه در توسعه دولت الکترونیک در بستر شبکه ملی اطلاعات.

۳۳- توسعه محتوی در فضای مجازی براساس نقشه مهندسی فرهنگی کشور تا حداقل پنج برابر وضعیت کنونی و بومی‌سازی شبکه‌های اجتماعی.

۳۴- ایجاد، تکمیل و توسعه شبکه ملی اطلاعات و تأمین امنیت آن، تسلط بر دروازه‌های ورودی و خروجی فضای مجازی و پالایش هوشمند آن و ساماندهی، احراز هویت و تحول در شاخص ترافیکی شبکه به طوری که ۵۰ درصد آن داخلی باشد.

۳۵- بهره‌گیری از موقعیت ممتاز کشور با هدف تبدیل ایران به مرکز تبادلات پستی و ترافیکی ارتباطات و اطلاعات منطقه و گسترش حضور در بازارهای بین‌المللی.

۳۶- حضور مؤثر و هدفمند در تعاملات بین‌المللی در فضای مجازی.

۳۷- افزایش سهم سرمایه‌گذاری زیر ساختی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات تا رسیدن به سطح کشورهای برتر منطقه.

۳۸- توسعه فناوری فضایی با طراحی، ساخت، آزمون، پرتاب و بهره‌برداری از سامانه‌های فضایی و حفظ و بهره‌برداری حداکثری از نقاط مداری کشور.

۳۹- ارتقاء سلامت اداری و اقتصادی و مبارزه با فساد در این عرصه با تدوین راهبرد ملی مبارزه با فساد و تصویب قوانین مربوط.

۴۰- استقرار نظام جامع، یکپارچه، شفاف، کارآمد و چند لایه تأمین اجتماعی کشور.

۴۴- توسعه تربیت بدنی و ورزش همگانی.

۴۵- فرهنگ‌سازی و ایجاد زمینه‌ها و ترتیبات لازم برای تحقق سیاست‌های کلی جمعیت.

۴۶- تقویت نهاد خانواده و جایگاه زن در آن و استیفای حقوق شرعی و قانونی بانوان در همه عرصه‌ها‌ و توجه ویژه به نقش سازنده آنان.

۴۷- اولویت دادن به ایثارگران انقلاب اسلامی در تسهیلات مالی و فرصت‌ها و امکانات و مسؤولیت‌های دولتی در صحنه‌های مختلف فرهنگی و اقتصادی.

۴۸- هویت‌بخشی به سیمای شهر و روستا و بازآفرینی و روزآمدسازی معماری اسلامی – ایرانی.

۵۰- توسعه پایدار صنعت ایرانگردی به گونه‌ای که ایرانگردهای خارجی تا پایان برنامه ششم به حداقل پنج برابر افزایش یابد.

۶۴- بازنگری در قوانین جزایی به منظور کاستن از محکومیت به حبس و تبدیل آن به مجازات‌های دیگر و متناسب‌سازی مجازات‌ها با جرایم.

۶۵- بهبود بخشیدن به وضعیت زندان‌ها و بازداشتگاه‌ها.

۶۸- تلاش شایسته برای تبیین ارزش‌های انقلاب اسلامی و دفاع مقدس و دستاوردهای جمهوری اسلامی.

۶۹- ارائه و ترویج سبک زندگی اسلامی– ایرانی و فرهنگ‌سازی در باره اصلاح الگوی مصرف و سیاست‌های اقتصاد مقاومتی.

۷۰- اجرای نقشه مهندسی فرهنگی کشور و تهیه پیوست فرهنگی برای طرح‌های مهم.

۷۱- حمایت مادی و معنوی از هنرمندان، نوآوران، محققان و تولیدکنندگان آثار و محصولات فرهنگی و هنریِ مقوّم اخلاق، فرهنگ و هویت اسلامی – ایرانی.

۷۵- اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و تأکید بر دوران تحصیلی کودکی و نوجوانی.

۷۶- افزایش سهم آموزش‌های مهارتی در نظام آموزشی کشور.

۷۹- گسترش همکاری و تعامل فعال، سازنده و الهام‌بخشدر حوزه علم و فناوری با سایر کشورها و مراکز علمی و فنی معتبر منطقه‌ای و جهانی بویژه جهان اسلام و توسعه تجارت و صادرات محصولات دانش‌بنیان.

۷۴- دستیابی به رتبه اول منطقه در علم و فناوری و تثبیت آن با اهتمام به تحقق سیاست‌های کلی علم و فناوری.

۷۳- توجه ویژه به توسعه و تجلی مفاهیم، نمادها و شاخص‌های هویت اسلامی – ایرانی در ساختارهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور.

 

استراتژی‌هایW-T: یک سری استراتژی‌های دفاعی است که هدف آن جلوگیری از آسیب‌های ناشی از تهدیداتی که در راستای نقاط ضعف می‌باشد.

• افزایش تحریمها وداشتن تاثیرات منفی علیه کشور ایران در کنار رکود تورمی ناشی از آن علاوه برفشار اقتصادی می تواند جنبه های روانی مخربی نیز برای کشور ایجاد نماید بدیهی است که افزایش دادستد درون کشور و مدیریت صحیح در توزیع منابع و اطمینان دادن به افکار عمومی از جهت مملو بودن کالاهای استراتژیک در انبارهای کشور می تواند در تخفیف اثرات تحریمها و رکود تورمی موثر باشد.
• بهانه های حقوق بشری ، شبکه های ماهواره ای ، تبلیغ فرهنگ بی بند باری و تجمل گرایی افزایش مصرف کالاهای خارجی و عدم کیفیت محصولات داخلی ، افزایش تبلیغات ایران هراسی غرب ، سایه تهدیدات نظامی دشمنان کشور و بسیاری دیگر از مسائل و مشکلات تنها در سایه فعالیت های وحدت گرایانه ملت و دولت و کار فرهنگی صدا و سیما می تواند سدی در برابر این تهدیدات فرامنطقه ای و داخلی باشد.
• اقتصاد وابسته به نفت ، عدم ثبات مدیریتی و سیستم مدیر گزینی ناکارآمد و اعمال نشدن مدیریت واحد، ناکارآمدی سیاست های پولی و مالی، فرارهای مالیاتی بدلیل سیستم ضعیف کنترل بر مشاغل در کنار اهمیت ندادن به ظرفیت های موجود اقتصادی کشور و بی برنامه بودن به خصوص در محدوده‌های محروم کشور و در عین حال بکار نگرفتن کارشناسان متخصص و متعهد در برخی تصمیم گیریها موجبات اتلاف سرمایه و سرخوردگی و سر در گمی کارآفرینان و سرمایه گزاران می شود که در این مورد نقش حمایتی دولت به همراه تدوین مقررات صریح در امور مالیاتی در کنار فرهنگ سازی رسانه های داخلی در ترغیب مردم به کار و تلاش بیشتر و نهادینه کردن پرداخت مالیات می تواند بخشی از آسیبهای ذکر شده را تعدیل نماید.
• اجرای ضعیف و ناقص پروژه های عمرانی، طولانی بودن پروسه کارآفرینی و ناکافی بودن حمایتها از کارآفرینان، نبود یک حمایت مستمر از تولید کنندگان، عدم شناسایی بازارهای جدید بین المللی برای محصولات داخلی، صادرات بی برنامه و تمایل کم رنگ به کار و تلاش در خانواده بطور تعاونی ، در دوران تحریم می تواند بسیار مخرب و آسیب زا باشد برای کاهش اثرات احتمالی این تهدیدات و ضعف ها دولت می تواند با تسهیل مراحل کارآفرینی و بهبود شرایط کسب و کار مردم را به کار گروهی  ترغیب نماید و دست حمایتی دولت از مشاغل کم سرمایه تولیدی ، خواهد توانست موجی مثبت در ایجاد اشتغال و گشایش اقتصادی ایجاد نماید.
• تدوین قوانین مناسب و کارآمد از سوی مجلس و برخورد قاطعانه قوه قضاییه می تواند سبب کاهش و حتی حذف رانت های اقتصادی شود.
• با برنامه ریزی و مدیریت کارآمد علاوه بر سروسامان دادن به اقتصاد و بکارگیری متخصصان سیر صعودی خروج نخبگان از کشور سیر نزولی پیدا کند و ثمرات بهره گیری از نخبگان در راس امور باعث پیشرفت جامعه شود که در دوران تحریم هرجه متخصصان در صحنه حضور پر رنگ تری داشته باشند اثرات تحریم ها کم رنگ تر خواهد شد.

بندهایی از سیاست کلی ابلاغی حضرت آقا که در ارتباط با WT  می باشد بدین شرح است:

۱۰- تغییر نگاه به نفت و گاز و درآمدهای حاصل از آن، از منبع تأمین بودجه عمومی به «منابع و سرمایه‌های زاینده اقتصادی» و دائمی شدن اساسنامه صندوق توسعه ملی با تنفیذ اساسنامه موجود و واریز سالانه ۳۰ درصد از منابع حاصل از صادرات نفت و میعانات گازی و خالص صادرات گاز به صندوق توسعه ملی و افزایش حداقل ۲ واحد درصد سالیانه به آن.

۵۳- ارتقاء توان بازدارندگی کشور با:

۱-۵۳- توسعه توان موشکی و فناوری‌ها و ظرفیت تولید سلاح‌ها و تجهیزات عمده دفاعی برترساز با توان بازدارندگی و متناسب با انواع تهدیدات.

۲-۵۳- گسترش هوشمندانه و مصون‌سازی پدافند غیرعامل با اجرای کامل پدافند غیرعامل در مراکز حیاتی و حساس کشور.

۳-۵۳- افزایش ظرفیت‌های قدرت نرم و دفاع سایبری و تأمین پد