توافق های آستراخان و همگرایی پنج کشورساحلی خزربرای تامین منافع مشترک

اهمیت راهبردی و جغرافیای سیاسی دریای خزر بار دیگر روسای جمهور پنج کشور همسایه این پهنه آبی را گردهم آورد تا تاکید کنند آرامش، حفظ محیط زیست و منابع انرژی و غذایی دریای خزر به همکاری و تلاش همه کشورهای حاشیه آن بستگی دارد.

به گزارش سبلانه به نقل از ایرنا، دکتر حسن روحانی رییس جمهوری اسلامی ایران، ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه، نورسلطان نظربایف رییس جمهوری قزاقستان، الهام علی اف رییس جمهوری آذربایجان و قربانقلی بردی محمداف رییس جمهوری ترکمنستان در این نشست حضور داشتند.

چهارمین نشست سران کشورهای ساحلی دریای خزر دوشنبه بعدازظهر در شهر ساحلی آستراخان روسیه برگزار شد.مهم ترین دستور جلسه این نشست همکاری کشورهای ساحلی دریای خزر، اجرای تصمیم های نشست پیشین در باکو، تعیین مرزهای دریایی هر پنج کشور ساحلی، تدوین نظام حقوقی این دریا، تهیه پیش نویس کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر و امضای چند سند همکاری میان کشور های ساحلی بود.

شرکت کنندگان در پایان این نشست سه سند همکاری و یک بیانیه مشترک امضا کردند.

دکتر حسن روحانی رییس جمهوری اسلامی ایران به دعوت ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه برای شرکت در اجلاس سران کشورهای دریای خزر به آستراخان روسیه سفر کرده بود ،با استقبال گرم پوتین در این نشست حضور یافت.

وی در سخنرانی خود در این نشست بر ضرورت همکاری جمعی و سرمایه گذاری مشترک کشورهای حاشیه خزر تاکید و خاطرنشان کرد نباید اجازه دهیم امنیت این دریا و سواحل آن به متغیرهایی جدا از منافع جمعی و مشترک کشورهای ساحل آن وابسته شود.

دکتر روحانی اعلام کرد دریای خزر باید «مرکز توسعه و رفاه» شود؛ «نماد صلح و امنیت» و سمبل «همکاری ملت های» ما باشد.

رییس جمهوری ایران بر توجه جدی به حفاظت از محیط زیست آسیب پذیر و شکننده و منابع زنده آبی منحصر به فرد دریای خزر تاکید کرد و گفت در کلیه طرح های ملی و منطقه ای باید اصل خدشه ناپذیر لزوم رعایت استانداردهای زیست محیطی را مد نظر قرار دهیم.

رییس جمهوری اسلامی ایران در سخنرانی خود در این نشست تاکید کرد تضمین صلح، ثبات و امنیت در خزر در گرو «پرهیز از ورود به رقابت های تسلیحاتی »، « خودداری از کاربرد نیروهای مسلح»، «انحصار دریانوردی فقط برای شناورهای تحت پرچم پنج کشور ساحلی» ،«ممنوعیت حضور نیروهای نظامی بیگانه»، «لزوم اتفاق آراء در تصمیمات»، «پرهیز از اقدامات یکجانبه»، «آزادی دریانوردی»، «برابری رفتار» و در نهایت «اتخاذ سیاست های هماهنگ» خواهد بود.

ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه پس از پایان چهارمین نشست سران کشورهای ساحلی دریای خزر در اظهارنظر جداگانه ای از توافق سران کشورهای حاشیه دریای خزر برای امضای توافق حقوقی در سال آینده میلادی خبر داد و گفت: در بیانیه پایانی نشست ، برای نخستین بار توافقات آتی درباره موقعیت حقوقی خزر به ثبت رسید. مهم ترین نکته این است که ما روی یک بیانیه سیاسی که برای نخستین بار اصول اولیه همکاری میان پنج کشور حاشیه خزر را تعیین می کند توافق کردیم و این توافقات در دراز مدت به نفع تمام اعضا است.

شرکت کنندگان در این نشست دغدغه ها و دل نگرانی های خود از مسایل حوزه دریای خزر از جمله تعیین رژیم حقوقی، مسایل زیست محیطی و همچنین زمینه های همکاری پنج جانبه در این منطقه را مطرح و در پایان با انتشار و امضای بیانیه مشترکی بر گسترش تعاملات در زمینه های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، ورزشی و زیست محیطی تاکید کردند.

براساس این بیانیه در نشست مذکور مسائل مربوط به همکاری کشورهای ساحلی در زمینه تجاری- اقتصادی و صنعتی به صورت همه جانبه بررسی و وجود ظرفیت های قابل ملاحظه برای گسترش این همکاری ها در سطوح مختلف خاطرنشان شد.

بیانیه چهارمین اجلاس سران خزر تصریح کرده است تعمیق همکاری کشورهای ساحلی خزر در زمینه انواع حمل و نقل از جمله تشکیل کریدورهای بین المللی حمل و نقل، گسترش تعامل میان بنادر خزر و اجرای پروژه های مشترک زیربنایی، باعث بهینه سازی روزافزون و ارتقای جذابیت سرمایه گذاری در منطقه دریای خزر خواهد شد.

در بیانیه مشترک سران این اجلاس که به امضای پنج رییس جمهور رسید، نزدیکی رویکردها روابط سیاسی و اقتصادی ایران با روسیه همواره از اهمیت بالایی برخوردار بوده است و گرچه دو کشور همکاری های خوبی در این دو بخش داشته اند اما توان و ظرفیت طرفین بسیار بالاتر از سطح کنونی است.

به دلیل حساس بودن این مناسبات، دکتر روحانی در حاشیه این نشست برای چهارمین بار در یک سال گذشته با پوتین دیدار و طرفین بر گسترش و تقویت روابط دو طرف تاکید کردند.

رییس جمهوری ایران در این دیدار گفت: اهمیت روسیه در مناسبات منطقه ای و راهبردی ایران افزایش یافته و دیدارهای متعدد مسوولان و سران دو کشور سندی بر استحکام روابط و اراده دو طرف بر توسعه آن است.

رییس جمهوری ایران با اشاره به اینکه در یکسال گذشته در 4 نوبت سران دو کشور از نزدیک به رایزنی و ارزیابی مسایل دو جانبه، منطقه ای و بین المللی پرداخته اند، خاطرنشان کرد اهمیت روسیه در مناسبات منطقه ای و راهبردی ایران افزایش یافته و دیدارهای متعدد مسوولان و سران دو کشور سندی بر استحکام روابط و اراده دو طرف بر توسعه آن است.

ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه نیز در این دیدار از تلاش های دکتر روحانی برای توسعه و تحکیم روابط تشکر کرد و گفت: اینکه تنها به فاصله دو هفته از ملاقات در شهر دوشنبه تاجیکستان ،دوباره گفت وگو می کنیم از سرعت خوب اجرای توافقات و اراده سران دو کشور بر پیشرفت آنها حکایت دارد.

وی به همکاری های گسترده با ایران در حوزه انرژی اشاره کرد و افزود: ایران و روسیه در بسیاری از مسایل منطقه ای و بین المللی مواضع نزدیک به یکدیگر دارند و توسعه همکاری بین دو کشور از مهم ترین عوامل ثبات در منطقه آسیای میانه و خاورمیانه است.

رییس جمهوری روسیه توافق سران کشورهای ساحلی خزر بر تأمین امنیت پیرامونی این دریا توسط 5 همسایه را مهم ترین دستاورد اجلاس چهارم سران خزر در آستراخان برشمرد.

از دیگر رخدادهای چهارمین نشست سران کشورهای ساحلی دریای خزر باید به امضای سه سند همکاری توسط وزرای مرتبط پنج کشور شرکت کننده در این نشست در حضور روسای جمهور این کشورها اشاره کرد. این اسناد شامل موافقت نامه همکاری در زمینه آب و هواشناسی دریای خزر، موافقت نامه هشدار و مبارزه با حوادث غیرمترقبه در دریای خزر و موافقت نامه حفاظت از محیط زیست دریای خزر است.

علاوه بر امضای سه موافقتنامه و صدور بیانیه مشترک ،بدنبال توافق روسای جمهور کشورهای ساحلی خزر در اجلاس سوم سران در باکو برای تحدید حدود مناطق سطح دریای خزر؛ در اجلاس چهارم سران در آستراخان روسیه عرض منطقه حاکمیت ملی ۱۵ مایل دریایی و عرض منطقه انحصاری ماهیگیری ۱۰ مایل (مجموعا ۲۵ مایل) تعیین شد.

براساس این توافق ها مابقی دریا به عنوان پهنه مشترک تعیین شد که بین ۵ کشور مشترک خواهد بود. از دیگر موارد بسیار مهم توافق، تصویب ممنوعیت حضور نیروهای نظامی کشورهای غیر ساحلی در دریای خزر بود.

براساس توافق حاصله در این نشست، کشور قزاقستان میزبان پنجمین نشست سران کشورهای ساحلی دریای خزر شد.